Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.5 080.jpeg

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.
69
Escobar. — Eskurjal.

(Mussiponti 1625); Conciones super omnes B. V. M. festivitates (Paris 1624), i poprawił napisaną po hiszpańsku przez Don Pedro Marino de Lovera Kronikę królestwa Chili (wyszła w Santiago 1865). — 2. E. y Mendoza, Antoni, ur. w Valladolid 1589; w 15 r. życia wstąpił do jezuitów, † 4 Lipca 1669 r. Pisma jego są: Concionator in Evangelia (vol. I tylko, 1637); Ad evangelia Sanctorum et temporis commentarii (Lugduni 1642—48, 6 v.); In evangelia temporis commentarii (ib. 1647—48, 6 v.); Vetus et Novum Test. literalibus et moralibus commentariis illustratum (ib. 1652—67, 8 v. f.); Universae theologiae moralis receptiores sententiae, nec non problematicae disquisitiones, sive quod frequentius doctoribus consentientibus asserendum eligitur, et quod dissentientibus plerumque in utrumvis probabile apponitur (Lugduni 1652—63, 7 V. f.); Liber theologiae moralis 24 societatis Jesu doctoribus reseratus (Lugduni 1644; ib. et Monachii 1646 ; Venet. 1650; Bruxel. 1651; i in.); In caput VI Joannis de Augustissimo Eucharistiae orcano (Vallisoleti 1624); In Cant, commentarius, sive de Mariae Deiparae laudib. (Lugd. 1669), i w. in. Ob. De Backer, Biblioth. E. należy do teologów wolniejszych pod niektóremi względami; można mu też zarzucić zbytnią subtelność i niejasność, lecz nie jest takim laksistą, jakim go wystawiał Pascal (w Lettres provinciales), wyprowadzając naciągane wnioski z jego pism i fałszując teksty. Ob. La verité sur le P. Escobar, ap. Terwecoren, Précis histor., Bruxelles 1860.

Eskurjal, o 6 mil na północo-zachód od Madrytu położony, sławny pałac królewski i klasztor hieronimitów, właściwie zwany San Lorenzo el Real de la Victoria, Eskurjalem zaś od pobliskiej wioski El Escorial, zbudowany przez Filipa II od 1563-84 r. kosztem przeszło 5 miljonów dukatów. Klasztor ten wzniósł Filip II częścią dla zadosyćuczynienia woli swego ojca Karola V, który mu polecił zbudować grobowiec dla siebie i swojej żony Izabelli, częścią zaś dla uczczenia Ś. Wawrzyńca, w dzień którego odniósł zwycięztwo pod St. Quentin (10 Sierp. 1557), gdzie ze względów strategicznych kościółek ś. Wawrzyńca musiał na szaniec zamienić. Ze względu na rodzaj śmierci ś. Wawrzyńca, upieczonego na rószcie, całemu zabudowaniu temu nadano krztałt rósztu, dłudości 740 stóp, szerok. 580 i wysok. 60; składa się zaś z 17 oddziałów, z tyluż krużgankami, 22 dziedzińcami i 63 fontannami; ma 890 drzwi, 5000 okien, przeszło 1000 kolumn, jeden zwierzyniec i wiele pięknych ogrodów. Wspaniały, na podobieństwo kościoła ś. Piotra rzymskiego, w greckim stylu, w kształcie krzyża zbudowany kościół klasztorny, liczy 48 ołtarzy i 8 ma organów (jedne organy srebrne). Do wielkiego ołtarza, stojącego w zagłębieniu, wyłożonem jaspisem, prowadzi 5, a do presbyteriura 12 stopni z czerwonego jak krew marmuru. Tabernaculum, wysokie 16 stóp, otoczone jest 12 bronzowemi, grubo złoconemi figurami 12 Apostołów i 8 kolumnami jaspisowemi. W tem większem tabernacułum znajduje się mniejsze, 32 cale wysokie, w którem przechowuje się Najś. Sakrament. Opiera się ono na 4 kolumnach, których podstawy i kornisze są ze złota emaljowanego, a zagłębienia wyłożone smaragdami. Drzwiczki tabernaculum są z kryształu górnego, w złotej oprawie; wnętrze ozdobione bardzo kosztownym topazem, zewnątrz zaś umieszczony wielki smaragd. W chórze, oprócz wielu innych szacownych dzieł sztuki, znajduje się arcydzieło Benvenuto Cellini’ego, Chrystus z białego marmuru na czerwonym marmurowym krzyżu. Pod presbyterium są groby królów, panteonem zwane;