Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.4 588.jpeg

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.
583
Eljasz.Eligjusz.

E., jako stary jest już trochę przygłuchy (Eisenmenger, Endt. Jud.). Koran wspomina o Eljaszu, jako o znakomitym proroku, późniejsze jednak pisma mahometańskie podają o nim bajki: nazywa się on tam Chidr, t. j. zawsze zielony, uosobienie wiecznej młodości. Chidr nieznany nikomu pielgrzymuje po ziemi, pokazuje się ludziom pobożnym od czasu do czasu, jako pustelnik, naprowadza ludzi na drogę cnoty, jest mścicielem niewinności i sam tylko zna drogę do źródła nieśmiertelności (cf. Herbelot, Biblioth. orient. art. Ilia i Kheder). Nawet u perskich magów jest podanie o Eljaszu, że był on nauczycielem Zoroastra.

Eljasz Lewita, uczony żyd, urodzony w Neustadt nad rz. Aisch (w Bawarji) około roku 1472. Z powodu prześladowania żydów, Eljasz opuścił 1504 roku rodzinne miasto, udał się do Padwy, gdzie napisał sławny swój Komentarz na gramatykę rabina Kimchi (Pesaro 1508, Bazyl. i Wenecja 1531). Gdy Padwa uległa 1509 roku rabunkowi, Eljasz straciwszy całe swoje mienie, przeniósł się do Wenecji, a ztamtąd 1512 r. do Rzymu, gdzie od kardynała Idziego z Viterbo gościnnie przyjęty, przez 13 lat żył przy jego pomocy. Przy zdobywaniu Rzymu 1527 r. straciwszy znowu wszystko, co miał, wyniósł się do Wenecji, ar. 1540 przez Pawła Fagius'a zaproszony do Niemiec, pomagał mu do założenia hebrajskiej drukarni w Isny (w Würtembergskiém). Gdy Fagius opuścił Isny, E. wrócił do Wenecji 1547 i tam po dwóch latach pobytu umarł. Z powodu swoich przyjacielskich stosunków z chrześcjanami, E. podejrzany był u swoich współwyznawców i nieraz od nich wiele z tego powodu wycierpiał przykrości; ale jakkolwiek łagodny był jego charakter i bystry jego umysł, wszakże prawdy nie przejrzał. Dzieła jego wyliczają: Wolf, Bibl. hebr. t. I, III i IV; De Rossi, Dizzionario storico degli autori ebrei v. 1.

Eligjusz (po fran. St-Eloi) św. (1 Grud.), ur. 588 r. w Chatelac (Cadillac) blisko Limoges, z pobożnych i zamożnych rodziców. Wyuczywszy się złotnictwa u Abbona w Limoges, jako zdolny artysta mianowany został przez króla Klotarjusza II przełożonym nad robotami mennicznemi, przyczém, z pobożném zamiłowaniem, wyrabiał relikwjarze, ozdoby do grobowców świętych i t. p. przedmioty sztuki, które po częśoi dochowały się aż do naszych czasów. Życie wiódł umartwione, poświęcone modlitwie i rozmyślaniu, dochody rozdawał ubogim. Dagobert I, następca Klotarjusza, cenił bardzo świątobliwego męża, podarował mu wspaniały dom w Paryżu, w którym E. urządził klasztor żeński, przeznaczając na przełożonę św. Aureę (4 Paźd.), a nieopodal miasta Limoges założył opactwo Solignac. Wysłany do Bretanji, uspokoił wzburzone umysły i skłonił Bretończyków do uznania nad sobą władzy Dagoberta. W późnym już wieku został wyświęcony na kapłana. R. 639 został biskupem Noyon i Tournai. Jako biskup gorliwie pracował nad nawróceniem pogan w swojej djecezji, z narażeniem życia, wielu flamandczyków przywiódł do wiary świętej, ztąd zwany jest apostołem Flandrji. Prorockim duchem przepowiedział, że państwo frankońskie podzielone będzie pod trzema synami Klodoweusza II, a znowu się połączy za panowania Teodoryka młodszego. Przepowiedział również dzień swojej śmierci, która nastąpiła 1 Gr. 659 r., a według Siegeberta r. 666. Królowa Batylda kosztowny wystawiła mu grobowiec, a mieszkańcy m. Noyon wyjednali, że większa część relikwji św. E’a pozostała w ich mieście. Z powodu pierwotnego stanu E’a, kowale, ślusarze, a szczególniej złotnicy czczą go, jako swojego patrona