w Frankfurcie nad Menem 1 7 00 r, Wydrukowano 2,000 egzemplarzy, lecz zaledwo 10 się rozeszło; gdyż żydzi1 frankfurtscy, za pośrednictwem Oppenheimera, bankiera, dworu cesarskiego, wyjednali u cesarza Leopolda areszt na nie. Na wykupienie nakładu ofiarowali żydzi 12,000 florenów, ale E., który całą swoją w ten nakład włożył majętność, doiragał się 30,000 U. Przez długi czas toczyła się sprawa, już nawet E. otrzymał z Wiednia wiadomość, że wyrok ma być dla niego przychylny, lecz go nie doczekał. Po jego śmierci upominał się kilkakrotnie o to dzieło, w imieniu sukcesorów EiSenmengera, Fryderyk I, król pruski, już to przez swego pełnomocnika w Wiedniu, już też własnemi listami, wprost do cesarza Leopolda (1 705) i Józefa I (1,708) pisanemi. Lecz wpływy Żydów przemogły. Fryderyk też, widząc próżnemi swe instancje, własnym kosztem 3,000 egzemplarzy odbić rozkazał w Berlinie (na końcu zaś dzielą wyrażono, że w Królewcu) 1711 r. i część większą sukcesorom Eisenmen-gera darował. Rejestr autorów, jakich E. w swem dziele spożytkował, wylicza 181 hebrajskich, 13 niemiećko-hebrajskich i 8 żydów nawróconych, a jeszcze rejestr ten nie jest zupełny. Odkryty judaizm E'a jest znakomitym monumentem niemieckiej uczoności i pilności, i dotąd jedy-nem, a najlepszćm źródłem dla poznania Talmudu i talmudystów. Nigdzie też autorowi nie wykazano fałszu, choć krytyk ostrych, zawziętych, wcale mu nie brakowało. Uczone to i obszerne dzieło (I część str. 3 98, II 1108 ściśle drukowanych in 4) nic doczekało dotąd ndwego wydania. Koblick, proboszcz w Gross-Meseritsćb, w Morawji, wydał to dzieło w skróceniu, z objaśnieniami (t. I w Brtinn 1741, t. II w Koniggratz 1743), ale zanadto przeczyszczone z ustępów, które kompilatorowi wydawały się zbyt drażliwemi i niedorzecznemi. W ślady E'a wstąpił w naszych czasach Konstanty Ckoleica von Pawlikowsky w dziele swojćm: Hundert Bogen ans mehr ais 500 alten u. neuen Buchern uber die Juden neben den Cbristen, Freib. 185 9, ale skończyło się na I tylko tomie. Wydał także E. wspólnie z J. Leusdenem: Biblia hebraica non punctata, Francof. a. M. 1 694. Ob. Hartmann, J. A. Eisenmenger und seine jtidischen Geguer, Parchim 18 34. Ekbatana, dawna stolica Medji. Według Djodora (Bibl. hist. 2, 13. 17, lio) już Semiraraida zastała to miasto i zbudowała w niem pałac królewski. Lecz Herodot (I 98) przypisuje jego założenie Dejocesowi, król. Medów, r. 7,10—65 7. Plinjusz zaś (Hist. VI17) dopiero Seleuko-wi ok. r. 300 przed Chr. W takiem zamieszaniu świadectw musimy przyjąć raczej to, co autor księgi Judith opowiada (1, 1..), że Ekbatanę ufortyfikował król Medów Arfaksad (Fraortes, 65 7 — 635 przed Chr.). Mogła więc być ona założoną dawniej, przed Semiramidą, lecz potem upadła. Dcjoces dopiero na nowo założył, fortyfikacje jej rozpoczął i zbudował wspaniały pałac królewski; lecz najprawdopodobniejszćm się zdaje, że Fraortes skończył wspaniałe upiększenia i fortyfikacje tej stolicy. Według Herodota (1. c.), zbudowana przez Dejocesa Ekbatana, opasaną była do koła siedmiu murami, mury wewnętrzne blankami górowały nad zewnętrz-nemi, blanki zaś każdego muru były malowane odmiennym kolorem, tak, ii patrzącemu zzewnątrz miasta zdawało się, jakoby miasto opasane było 7-kolorową tęczą. Również mocne, lecz nio przesadne fortyfikacje, przypisuje Fraortesowi autor Judith. 1, 1. Według niego mury były z kamienia kwadratowego i ciosowego, wysokie na 70, a szerokie (grube) na 50 łokci (prawdopodobnie w tych murach było i mieszkanie dla wojska). Fra-
