II Tira. l, 6. 4, 5). Według starożytnego podania, św. Jan pisał Ewan-gelję swoją w Efeiie (S. Irenaei Adv. haer. III l); ztąd też rządził kościołem azjatyckim pod koniec życia i w E. umarł (Euseb. Hist. E. III 1. 2 3). W Objawieniu swojem (2, 1 — 7) oddaje pochwały ówczesnemu bpowi Efczu. W hierarchji kościelnej E. był metropolją djecezji Azji i zajmować pierwsze miejsce po 4 stolicach patrjarchalnych (Rzym, Aleksandra, Antjochja i Jerozolima; Le Quien, Oriens Chr. I 6 6 3); w kanonach zaś arabskich soboru nicejskiego I zajmuje pierwsze po Aleksandrji, a od soboru chalcedońskiego pierwsze po Kpolu miejsce (Labie, Concil. II 32 7). Metropolją upadła w w. XI (Le Quien 1. c.). W XIV w. Rudolf z Su-chen (De terra s.J znalazł tu jeszcze w dosyć dobrym stanie kościół św. Jaua. Dziś ledwo są ślady tego niegdyś wielkiego miasta: około ruin jego wznosi się wioska Ajasoluk, albo Aja Juni, zamieszkana przez kilka rodzin tureckich. X. W. K. Efezki rozbój, latrocinivm ephesinum, Xóvo3oę XrjOTpi*^ (synod rozbójniczy). Dla ukończenia wszczętych przez Eutychesa (ob.) sporów dogmatycznych, za namową tegoż Eutychesa i Djoskura (ob.), Teodozjusz II, w imieniu swojćm i Walentynjana III (cesarza zachodu), wysłał 30 Mar. 449 r. zaproszenie do metropolitów, aby na i Sierp. t. r. przybyli na synod do Efezu. Djoskur otrzymał polecenie przyprowadzić z sobą 10 podwładnych metropolitów egipskich i tyluż biskupów, odznaczających się nauką i czystością obyczajów; miał nadto przyjąć Barsumasa, kapłana i archimandrytę syryjskiego, jako członka synodu, z głosem doradczym (Mansi, Concil. VI 588, 593). Teodoreta, bpa z Cyrus, cesarz wyłączył od zaproszenia, chyba gdyby bpi uznali, że jego obecność będzie potrzebną. Bpom, którzy poprzednio osądzili już Eutychesa, na synodzie kpol-skim (448 r.), cesarz pozwolił na synodzie się znajdować, lecz bez głosu doradczego, pod pretekstem, że ich wyrok miał być rozpatrywany. Pre-zydującym, z polecenia Teodozjusza, został Djoskur, a dwaj urzędnicy świeccy: Elpidjusz i Eulogjusz, komisarzami cesarskimi do piluowania porządku (ib. s. 596; Harduin II 75). D. 13 Maja t. r. w Rzymie otrzymał zaproszenie Papież Leon I na synod (S. Leonis M. Opp. ed. Balleri-ni, epist. 31 ad Pulcheriam c. 4), lecz gdy sam udać się nie mógł, posłał na to judicium synodale (ib. epist. 2 9) trzech legatów: Juljusza bpa Puzzuolo (ten w drodze umarł), Renata kapłana i Hilarego djakona, z listami do Flawjana, bpa kpolskiego, do cesarza, cesarzowej Pulcherji i in. (13 Czer. 44 9 r.), polecił przebaczyć Eutycbesowi, gdyby swoje błędy porzucił (ib. epist. 29. 30. 32); i dołączył traktat.dogmatyczny przeciw tymże błędom, o Osobie Chrystusa, znany pod nazwą Listu dogmatycznego (Epistoła dogmatica; ib. epist. 28; ap. Hefele Conciliengesch. § 17 6), a przyjęty później przez sobór cbalcedoński (ob.), jako kanon dogmatyczny. Jak widać z listów Papieża, dotąd wspomnianych, jako też z innych (list do członków synodu, epist. 33; do Juljana v. Juljusza, bpa z Kos, epist. 34. 35), Papież uważał spór jako rozstrzygnięty, już to na synodzie kpolskiin 448 r., już w swym liście dogmatycznym. Posyłał jednak legatów na prośbę cesarza, który „chciał, aby powaga Stolicy Apostolskiej poparła jego (cesarza) dekret" konwokacyjny (ib. epist. 33). Z tego powodu polecał Leon ojcom przyszłego synodu najprzód potępić błędy Eutecbesa, a potem zająć się jego przywróceniem na łono Kościoła, gdyby swe błędy odwołał. Synod rozpoczął się 8 Sierp. 449 r.; przy
