dobrze przypadają, do czasów Ptolemeusza I Lagidesa i Antigona. Ptolemeusz, rządca Egiptu, zajął pod swą władzę Palestynę z Jerozolimą (ok. r. 319), zkąd wielu żydów przeniosło się do Egiptu. Antigonus, po zajęciu Azji (ob.) i Babilonji, wyrwał Palestynę Ptolemeuszowi (314 r.); Ptolemeusz mu ją odebrał (soi). Wtedy znów wielu żydów przeniosło się do Syrji (r. 800 i nast.) i otrzymało prawa obywatelskie w Antjochji. io mając na uwadze, pojmiemy, dla czego Siradices modli się: Tolle ad-versarium et afflige inimicum... Contere caput principum inimicorum... Con-grega omnes tribus Jacob i t. p. (E. 36, 1...). W takich czasach żyjąc, łatwo przez stronników Ptolemeusza mógł być oskarżony przed Antigo-nem, lub przeciwnie (cf. 51, 3. 5. 7.), i być narażonym na utratę życia (34, 13. 51, 4. 9. 16). Doznawszy więc różnych przeciwności do r. 300, opowiada o nich ok. r. 286. Niektórzy mają Szymona, o którym E. 50, i.., za Szymona II, który był synem Onjasza II, i arcykapłanem (217— 195), i sądzą, że wzmianki o prześladowaniach, doznanych przez Siraci-desa, odnoszą się do czasów machabejskicb, za Antjocha Epifanesa (f ok. 164), i że w skutek tego Siracidesa należy pomieścić na początku II, nie III wieku. Kecz gdyby on wtedy pisał, w liście mężów sławnych, których opiewa, nie opuściłby wzmianki o bohaterskich czynach Machabeu-szów. Obraz Szymona, jaki jest w E. 50, i., przypada do Szymona I, jak widzieliśmy; o Szymonie zaś II nic nie wiemy; w każdym razie musiałby autor nazwać go „Synem Onjasza, syna Manassesowego," aby odróżnić od Szymona I. Gdyby powyższe prześladowania należały do prześladowań Antjocha, autor pobożny nie podawałby tylko ogólnikowych skarg o pojedyńczym osobistym wypadku, kiedy tam wszyscy srogo cierpieli, dla tak ważnej sprawy, jakim był zakon (obszerniejszy wywód ob. rozprawę J. L. Dug, Ueber das Zeitalter Jesu des Sohnes Sirach, w Zeitschr. f. d. Gesch. d. Erzbist. Freiburg, 1834 t. VII s. 59).—§ 6. Przeciwko przyjęciu Szymona II przemawia także czas, w którym żyl tłumacz, a wnuk autora. Opowiada on (prolog.): „38 roku, za czasów Ptolemeusza Evergeta króla, przyszedłszy do Egiptu, i mieszkając tam długo, znalazłem tam księgi zostawione niemałej i niepośledniej nauki. Zdało mi się tedy za rzecz dobrą i potrzebną, abym i sam jakiej pilności i pracy dołożył w przetłumaczeniu tej księgi.- i t. d. Dwaj Ptolemeusze nosili przydomek Ecergetes (dobroczyńca): Ptolemeusz III (r. 247 — 221) i VII, przezwany Physcon (ob. Strabo, Rer. geogr. 1. 17 s. 9 23). Nie o tym ostatnim mówi tłumacz, jak to widać z następnej historji. Ptolemeusz Physcon żył jednocześnie ze swym bratem Ptolemeuszem Filometorem (180 —145). Podczas gdy ten ostatni został, w 12 roku swego panowania (169), uwięzionym przez Antjocha, Aleksandryjczycy obrali Fyskona. Fyskon rządził nietylko przez czas niewoli Filometora, lecz i po jego wypuszczeniu, wspólnie z nim, do r. 163. Po śmierci Filometora sam rządził jeszcze Egiptem r. 146 — U7. Physcon był nienawidziany przez poddanych i przezwany Kakergetes, t. j. złoczyńcą (Athenaei Deipnosoph. XII 12; Diod. Sic. II s. 59 7); podczas jego 29-letniego panowania po Filometorze, Egipt opustoszał (Justini Hi-stor. 3 8, 8), a zwłaszcza Żydzi z niego raczej uciekali, aniżeli tam się chronili. Trudno więc przypuścić, aby nasz tłumacz przenosił się do Egiptu w latach 146 — u7, kiedy rządził tam Fyskon. Jeżeli zaś przeniósł się podówczas, kiedy Fyskon rządził za, lub wspólnie z Filometorem, t. j. r. 16 9 — 163, wolałby powiedzieć za czasów Ptolemeusza Filometora ani-
