tego kierował wychowaniem wielu synów szlacheckich na rekomendacje Mełanchtona, który w dość zażyłych pozostawał z E. stosunkach. Od 1544 E. wykładał język łaciński; 155 7 otrzymał katedrę języka hebrajskiego, a 1558 został proboszczem miejskim w Wittenbergu i jen. superintenden-tem elektorstwa Saskiego Po śmierci Mełanchtona miewał kazania dla cudzoziemskich studentów i egzegetyczne odczyty. E. zgrywał ważną rolę w sporze o Eucharystję. Poprzednio wyznawał wprawdzie kalwińską o Eucharystji doktrynę, lecz na zjezdzie w Dreźnie 1561 r. porzucił ją, lute-rańskiej wszakże w całkowitości nie przyjął, nazywając ubiquitatcm Ciała Chrystusowego potwornćm przypuszczeniem i tworząc oddzielną kategorję ludzi niegodnych, jak mówili ówcześni luteranie: „ateistów, świń epiku-rejskich i wspólników czarta," którzy w komunji sam tylko chleb przyjmują. Oburzył przeciwko sobie wszystkie stronnictwa protestanckie, zarówno melanchtonjanów jak kalwinów i luteranów. Mieszał się także do waśni między majorystami i flacjanami i jako obrońca pierwszych występował na colloquium w Altenburgu 1568. E. um. 1 569. Napisał kilka dzieł filologicznej, historycznej i teologicznej treści; był on także autorem niektórych pieśni kościelnych. Szczególnego rozgłosu używał kalendarz E'a, w którym przy każdym dniu oznaczone były godniejsze wspomnienia wypadki historyczne. Oprócz tego, razem z Majorem, wydał Biblia germani-co-latina, z niemieckim tekstem Lutra i według ostatniego zmienionym tekstem łacińskim Wulgaty. E. patrząc na ciężkie zatargi w łonie nowej herezji, na zawziętość teologów i kaznodziejów i niemoralne życie wielu luteranów, niejednokrotnie powątpiewania swoje o prawdziwości „kościoła ewangelickiego" wypowiadał. Cf. Si.rt, Paul E., Heidelb. 184 3; tegoż, Paul E., ein StUck wittenberger Lebens, 1857; Pressel, Paul E., Elberf. 1862. (SchrółU). J. N. Eberhard, elekt bp chełmiński, pominięty w spisie biskupów (III 235). Po śmierci Hermana r. 1311 kanonicy wybrali Eberharda, kanonika i krzyżaka. Elekt i kapituła prosili arcybpa rygskiego o zatwierdzenie, ale arcbp był elektowi przeciwny. E. udał się do Papieża, do Ari-gnonu. Rozpatrzenie sprawy ciągnęło się długo; tymczasem umarł i E. w Awignonie; ztąd Jan XXII Pap. mianował is Paźdz. 1319 r. biskupem Mikołaja Afri. Cf. Theiner, Vetera Monum. Pol. 1, 156.-2. Antoni Franciszek Bonawentura, ur. 20 Lut. 1807 w Nesselwang, uczył się filozofji i teologji w Dillingen i Monachium, 1833 został kapłanem, 1837 kaznodzieją w Neuburgu nad Dunajem, a 183 8 przy kościele św. Michała w Monachium, gdzie jego nauki (osobliwie o małżeństwach mieszanych) tysiące ściągały słuchaczy. W skutek nieporozumienia ze swoją władzą duchowną złożył 1841 r. swój obowiązek kaznodziejski i urząd superjora, założonego przezeń 1840 r. zgromadzenia dam dobrego pasterza w Haid-hausen pod Monachium, żył jakiś czas w zupełnćm odosobnieniu, następnie został proboszczem w Bernau, r. 1845 wrócił do Monachium, gdzie uniwersytet wybrał go na profesora filozofji religji. Wybór ten jednak nie pozyskał królewskiego zatwierdzenia. E. zamierzył wstąpić do klasztoru i w tym celu udał się do Kaltern w Tyrolu. Po rocznym tam pobycie, odmówiwszy przyjęcia proponowanego mu biskupstwa, na żądanie biskupa regensburgskiego zajął się zaprowadzeniem w jego djecezji stowarzyszenia kapłanów świeckich, ale gdy ta kongregacja założyć się nie dała, E. został proboszczem i dziekanem w Kelheim, a 1863 kano-
