Dziesiątka przeto wyrażać może tę całość własności, tę jej zupełność; oddawaniem więc Bogu części dziesiątej, właściciel faktyczne składał wyznanie, że Bogu całą zawdzięcza swą majętność i czci Go jako jej dawcę. W tćm znaczeniu dziesięciny widzimy u Hebrajczyków jeszcze przed Mojżeszem. Jakób ślubuje Bogu: „A ze wszystkiego co mi dasz, Panie, dziesięciny ofiaruję tobie" (Gen. 28, 22). Podobnie o Abrahamie czytamy, że „dal ze wszystkiego dziesięciny Melchizedechowi," kapłanowi, królowi Salem (Gen. 14, 20). Z kontekstu pokazuje się, że to była dziesięcina z łupów na nieprzyjacielu wziętych; daniem dziesięciny zdobycz ta nabywała Bożą sankcję prawej już własności (cf. Num. 31, 2 8. 29. 87. 41. 2 Reg. 8, ii... i Parał. 26, 27). Podług postanowień prawa, dziesięcina powinna była być dawana ze zboża, z owocu drzewa, z bydła, owiec i kóz (Lev. 27, 30. 32. Deut. 14, 22. 23). W późniejszych czasach faryzeusze rozciągnęli dziesięcinę do wszelkiego warzywa ogrodowego (Mt. 2 3, 2 3. Luc. 11 24. cf. Lightfoot i Wetslein na Mt. 1. c.). Dziesięcina należała do Boga, właściwego pana kraju (cf. Lev. 2 7, 3 0. 32), lecz Bóg daje tę dziesięcinę w Izraelu lewitom na własność za ich służbę religijną (Num..18, 21. 24. 2 6). Sposób składania dziesięciny był następny: każdego roku dawano ją dwa razy, a trzeciego każdego roku, trzy razy; dla tego talmudyści trojaką rozróżniają dziesięcinę. Pierwsza dziesięcina składała się ze zbiorów roku lewitom (Lev. 27, 30. Num. 18, 21. 24, 31); lewici zaś z otrzymanej dziesięciny składali znowu dziesięcinę kapłanom (Num. 18, 26. cf. Nehem. 10, 88). Po oddaniu pierwszej dziesięciny, pozostałe dziewięć części dzielono znowu na dziesięć części i dziesiątą ojciec rodziny niósł do przybytku św. albo w naturze, albo w odpowiedniej wartości pieniężnej, i tam z rodziną swoją i z lewitami w świętej spożywał ją uczcie (Deut. 12, 6. 14, 23. cf. Lev. 27, 8i). Co trzeci rok oddzielano jeszcze trzecią dziesięcinę i spożywano ją w domu, z domownikami, lewitami i ubogimi (Deut. 14, 28. 29. 26, 12). Tym sposobem różne wyrażenia o dziesięcinach w Piśmie Św., w których nowsi krytycy racjonalistowscy upatrywać chcieli sprzeczność, tłumaczą się bardzo łatwo. W późniejszych czasach byli wyznaczeni oddzielni w kościele kuratorowie i gospodarze do przechowywania ofiar dziesięcinnych (Cf. 2 Parał. 31, n. Nehem. 10, 38. 12, 44. 13, 12).—O dziesięcinie królewskiej, jako o czekającej Izraela, jest wprawdzie mowa l Reg. 8, 15. 17. ale później nie ma o niej wzmianki, jakkolwiek bardzo prawdopodobną jest rzeczą, że w kraju przeważnie rolniczym była ona składaną. (Kónig). N. Dziesięciny (decimae, decumae) są pewną oznaczoną częścią korzyści, zebranych z ziemi, lub godziwego jakiego zajęcia, składaną na utrzymanie sług ołtarza. Chociaż nazwisko dziesięcin ztąd pochodzi, że pan owoców, ziemi i zysków dzieli je na dziesięć części, a z tych dziewięć sobie zostawiwszy, dziesiątą daje kościołowi, jednak niekoniecznie potrzeba dziesiątej części, gdyż część większa lub mniejsza niż dziesiąta, a zwyczajem albo prawem zaprowadzona, stanowi także dziesięcinę; w Sa-baudji np. dają jedenastą część, jest to więc undecima, w ich języku tasoa.—I. O początku dziesięcin w chrześcjaństwie różne są zdania uczonych i sprawiedliwie rzec można, iż rzadki jest przedmiot, coby tyle wywołał namiętnych sporów i z taką przez walczące strony przedstawiany był przesadą, jak dz. Niektórzy wyprowadzali je z prawa przy-
