Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.4 472.jpeg

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Wystąpił problem z korektą tej strony.

gener.).—i) Zatwierdzi i w wykonanie wprowadzi go bp, wysyłając egzekutora, który majętność dzierżawioną odda dzierżawcy, spisze inwentarz poddanych i kolonistów, lasy (jeśli są) i granice poses-sji, miedze obejrzy, czy są w całości lub zniszczone (Refor. gener.).— k) Kary na nieprawnie wydzierżawiających były surowe. Prócz wyżej wspomnianych, Reform, gener. wymierzają na przestępcę suspensę ipso facto a divinis et celebratione ss. sacrificii, i nakazują wydzierżawione dobra, prawa i pożytki, w ciągu sześciu miesięcy, od dzierżawcy odebrać, grożąc w przeciwnym razie gwałtownemi środkami prawnemi. Pac, bp wileń., w swym okólniku (Processus) za takie nieprawne wydzierżawianie grozi pozbawieniem beneficjum, klątwą i innemi karami. Synod lwow. 1 765 unieważnia kontrakty takie i inne zapowiada kary. Jeśli zaś umowa nastąpi za zgodą bpa, a beneficjat w ciągu roku umrze, lub słusznie pozbawiony zostanie beneficjum, następca ma dotrzymać kontraktu (synod łucki 1597).—3. Wiecznemi czasy nikomu nie wolno bez wiedzy bpa w dzierżawę wypuszczać, lub na roczny czynsz zamieniać gruntów kościelnych, lub dziesięcin (krakow. 1711).—4. Biskupi swe dobra stołowe wydzierżawiając, powinni byli dodać warunek i wnieść go do akt grodzkich, że dzierżawca po zawakowaniu stolicy bpiej, te dobra odda kapitule dobrowolnie i bez sporu (synod prow. r. 1621).—5. Grunta szpitali i innych instytucji dobroczynnych, zostających pod zawiadywaniem księży, oraz summy pieniężne, nie mogą być wypuszczane, lub lokowane przez kuratorów tych instytutów, bez wiedzy i zezwolenia proboszcza (warm. 1623).—6. Domy na cmentarzach stojące, do sług kościelnych należące, mogą być przez nich tylko ludziom uczciwym, i to za pozwoleniem plebana i prowizorów, wydzierżawiane (warm. 1610).—7. Nakoniec, zakazano duchownym wynajmować grunta od osób świeckich, celem ciągnienia ztąd zysków, bo od zajęć świeckich powinni być dalekimi, a najem posesji pomnaża troski doczesne (przemys. 1723).—Te przepisy ogłosili bpi nasi za rzptej. Po jej upadku, r. 1817 rząd przyznał bpom prawo pozwalania na kontrakty jednoroczne; na lat 6 pozwalała komisja rządowa, a rada ad-ministr. na dłuższy przeciąg.—Unitów te same przepisy obowiązywały, jak widać z synodu zamojskiego, który mówi, że jakkolwiek dóbr i posiadłości kościelnych nie należy wypuszczać w dzierżawę, jednakże, jeśli są wydzierżawione na trzy lata, jak zwykle praktykuje się, przy zawieraniu kontraktu nie należy brać całej ceny dzierżawnej, lecz trzeba ją rozłożyć rocznie, aby nie był pokrzywdzony następca; w przeciwnym razie owe wypłaty z góry uznane będą za nieważne i nie będą szkodziły następcy. X. Z. CA. Dziesięciny u Hebrajczyków. Dziesięcina u wszystkich ludów starożytnych była w użyciu, jako hołdowniczy podatek składany Bogu, lub jego zastępcom i organom (kapłanom i królom; dowody ob. u Spencera, De leg. Hebr. ritual. III 1, 10). Że zaś nie inna a dziesiąta część była na ten cel składana, domyślają się niektórzy (jak Bćihr, Symbolik des mosais. Cult. 1, 175), że pochodziło to z symbolicznego znaczenia liczby dziesięć. Dziesiątka, zawierająca w sobie wszystkie zasadnicze liczby, przedstawia w sobie całość doskonałą, wyrażającą cały szereg liczb. Podobnie znów własność, jako pojęcie zbiorowe,'obejmuje wiele szczegółów pojedyńczych, policzonych lub zliczyć się dających.