Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.4 388.jpeg

czenie przewyższa wiedza błogosławionych; zdaniem D’a teologja nie może sig nazywać nauką, w ścisłem znaczeniu tego wyrazu, gdyż wspiera się na wierze, a nie na zasadach dostępnych rozumowi ludzkiemu. D. więc tylko nauce wiary przyznaje pewność, lecz zarazem czyni ją bardzo zagadkową, aby tóm więcej podnieść zasługę wiary. Niezbyt wysoko stawia powagi filozoficzne, teologicznym zaś okazuje wielki szacunek. Zdaniem D’a filozofja nie na tem polega, aby wiedzieć, co myśleli Arystoteles i inni filozofowie, gdyż sam Arystoteles w wielu rzeczach błądził, i przyjmować te z jego rozumowań, które są błędne, jest wielkićm głupstwem; w teologji zaś wystarcza wniknąć w naukę tych, którzy, od Ducha Św. natchnieni, przekazali nam kanon święty, w nich bowiem nie masz najmniejszego błędu. Przejęty głęboką czcią ku teologicznej i kościelnej powadze, w przedmowie do swego Kommtntarza na Piotra Lombarda oświadcza, że we wszystkiśm sądowi Kościoła się poddaje; oświadczenie wcale nie zbyteczne, gdyż w kilku punktach zboczył on rzeczywiście od nauki Kościoła. Np. w odpowiedzi na pytanie, w jakim stosunku pozostaje Bóg do czynności ludzkich (utrum Deus agat immediate in omni actione creaturae)? mówi (in 2 sent. distinct. 1 q. 5), odstępując pod tym względem od św. Tomasza i innych, że Bóg współdziała tylko pośrednio, za pomocą przyczyn naturalnych (mediantibus secundis causis). Szczególniej zaś w nauce o sakramentach odstąpił od nauki Kościoła, gdyż, według niego, sakramenta nie posiadają siły sprawiającej łaskę (rirtus causativa gratiae, characteris vel cujuscunąue dispositionis, seu ornatus existentis in anima), lecz mają być one tylko warunkiem, bez którego łaska nie bywa dawaną (causa, sine qua non confeSur gratia). Co do małżeństwa, w 4 sent. distinc. S6 q. 3, twierdzi, że nie może być ono uważane za sakrament na równi z innemi; co do Eucharystji całkowicie przyjmuje naukę Kościoła, lecz zarazem dodaje, negandum non esse, quin alius modus sit Deo possibilis, ita scilicet, quod, remanente substantia panis et yini, Corpus et Sanguis Christi essent in hoc sacramento. Z dzieł jego ważniejsze są:
1)  ln sententias theologicas Petri Lombardi Commentarii lib. quatuor, 1508;
2)  . De origine jurisdictionum sive de jurisdict. eccl. et de legibus, Paris 1506; 3) Statuta synodi dioecesanae aniciensis (djecezji Puy) anni 1320; 4) Tractatus de statu animarum postąuam resolutae sunt a corpore. Pap. Jan XXII utrzymjrwał, że dusze świętych, przed nadejściem sądu ostatecznego i zmartwychwstaniem ciał, nie dostępują całkowitego oglądania Boga (animas non videre diyinam essentiam clare), D. zbijał to twierdzenie w powyższym traktacie. Według Oudina, D. napisał także kommentarz na Fizykę Arystotelesa. Cf. Eitter, Gesch. d. christ. Philosophie; Tiedemann, Geist d. specul. Philosophie; Tennemann, Gesch. d. Philosophie; Oudin, Comment. descript. eccl. (Fritz). J. N.—2. Ursyn, ur. 1682 w Tours, benedyktyn, um. po 1 770. Napisał: Yoyage litteraire de deux religieux benedictins, Par. 1717, 2 t.; Thesaurus novus anecdotorum, ib. 1717, 5 t.; CoUectio ceterum script. et. monument.’, 1 724 — 33, 9 t.; wydał także Linrl de rerifier les dates etc., Par. 1 750 (17 70) 1783).—3. Wilhelm (Durantis), bp Mimate we Francji, sławny prawnik, ur. 1237 w Puymoisson, w Prowancji, studjował prawo w Bolonji pod kierunkiem znakomitego Henryka z Suzy, późniejszego kardynała biskupa Ostji, następnie sam naucza! w Bolonji i Modenie i zdobył sobie tytuł ojca praktyki sądowej. Sprawował rozmaite urzędy w służbie Pa-