Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.4 386.jpeg

nia nie zdołał jeszcze zupełnie uniknąć niedostatków i błędów. Oprócz tej głównej pracy, wydał D. wiele innych, jako owoc historycznych swych badań, z których następne tylko przytaczamy: Dissertations histor. sur Fąncienne discipl. de VEglise, 1686; Prolegomenes sur la Bibie, 1701; wydanie siedmiu ksiąg Optata milewańskiego, 1 700; wydanie dzieł Jana Gersona; Defense de la censure de la faculte de theolog. contrę les memoires de la Chine, 1701; Traite de la doctrine chretienne, 1 700; Biblioth. univ. des historiens; Histoire de 1’Eglise en abrege, 17 12; L’histoire profane, Paris tom I i II 1714; t. III i VI Antwerpia 1717; Defense de la monarchie de Sicile, Amsterdam 1716. Ale jakkolwiek wielkie mogą być zasługi D’a, bo uporządkował on i wyświecił wiele historycznych faktów, usunął nie jeden błędny na rzeczy pogląd, pisma jego jednakże dowodzą, że często przekraczał granice umiarkowania i spokojnej rozwagi, a porwany duchem stronnictwa, nie zawsze umiał szanować święte prawa prawdy. Uwikłał się w burzliwe spory, które wówczas Francję niepokoiły, należał do mizernej tej partji, która walczyła niby w obronie swobody gallikańskicgo kościoła. Brał także udział w sporach jansenistowskich i quesnelowskich, przez co taką na siebie ściągnął niechęć, iż musiał udać się na wygnanie. Po czterech latach wrócił do kraju. Um. r. 1719 w Paryżu. Smutnem doświadczeniem jednakże nie nauczony, do ostatniej chwili bral udział w żywych ówczesnych sporach religijnych. (Hauswirth). X. K. W.
 Duplex. Wyraz ten liturgiczny, znany dopiero od czasów Duranda (f 1296), znaczy podwajanie antyfon, t. j. że antyfony przed psalmami i po psalmach w jutrzni, laudesach i nieszporach mówią się albo śpiewają całe. A robi się to dla większej uroczystości, wedle owych słów apostolskich (I Tym. V 17): „Duplici honore digni habeantur.“ Ryt ten duplex (a w rubrycelach przez skrócenie pisany d.r lub d.) dzielił się kiedyś różnie; w brewjarzu, według poprawy Klemensa VIII, czworakie duplicia ustanowiono: pierwsze zwane duplez primae classis, drugie secundae classis, duple.v majus i duplex minus; każde z nich ma swoje prawa i przywileje, szczegółowo opisane w nauce o rubrykach kościelnych, i temi się między sobą wyróżniają. Cf. Bouvry, Esposit. Bubric. t. I p. 2 sect. 3 tit. I § 2. X. S. J.
 Du Pont (de Ponte) Ludwik, jezuita, hiszpan i sławny przewodnik dusz, ur. 1554 r. z szlachetnej familji w Valladolid. Po ukończeniu studjów filozoficznych, a w części i teologicznych, po długiem wahaniu się między zakonem dominikanów a jezuitów, idąc w końcu za głosem wewnętrznym i wrażeniem, jakie czynili na nim niektórzy jezuici, mianowicie Suarez, zdecydował się wstąpić do zakonu Jezusowego, do którego też 15 75 r. jako nowicjusz przyjęty został. Po odbyciu nowicjatu i studjów teologicznych, r. 1580 wyświęcony na kapłana, wykładał filozofję w kollegjum w Leonie, a potćm i teologję. Ponieważ, obok gruntownej nauki, wysokie posiadał cnoty, przeto dano mu magistrostwo nowicjuszów, a następnie rektorat wielu kolejnie kollegjów. Gdy nareszcie, dla ustawicznej słabości zdrowia, musiał powstrzymać się od zwykłych obowiązków swego duchownego powołania, resztę swego życia poświęcił częścią słuchaniu spowiedzi, częścią pisaniu dzieł ascetycznych. Jako przewodnik dusz, posiadał rzadki talent rozpoznawania duchów: proszącym go o radę odkrywał w krótkich słowach, w zdumiewający sposób, stan ich duszy, poruszał serce, a umysłom bojaźliwym wracał pokój i odwagę. Pod jego