Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.4 381.jpeg

im czasie pisma publiczne. Pomiędzy niemi. zasługuje na uwagę memorjał sekretarza stanu w Rzymie, z Kwiet. 1839, który pod tytułem: Darlegung des Rechts—u. Thatbestandes etc. (Przedstawienie stanu prawnego i faktycznego etc.) z 62 dokumentami, wyszedł w Augsburgu iw Ratysbonie 1839 in 8. Dalej: Die beiden Erzbisehófe, von Dr. Masę, Lipsk 1839 in 8; dziełko to odznacza się spokojnym historycznym poglądem i jasnem przedstawieniem sprawy. Książkę do nabożeństwa, znaną pod nazwą książki Dunina, wielokrotnie przedrukowywaną, ułożył ks. kanon. Jan Kanty Dąbrowski, z polecenia arcybiskupa Dunina. Życie Dunina wydał prefesor semin. pozn. ks. Franc. Pohl, Martin v. Dunin, Erzb. v. Gnesen u. Posen, Malborg 1843 in-8. Dwa głosy po skonie ś. p. M. Dunina etc., dziełko w polskim i francuzkim języku przez Jana Olszewskiego, profesora, Pozn. 184 3, jest nader nędzną ramotą. (Pohl). IV. B.
 Dunin Piotr, możnowładca z czasów Bolesława Krzywoustego, fundator wielu kościołów i klasztorów. Niektórzy kronikarze mylnie wyprowadzają ród jego z Danji. Był on synem Włodzimierza, czyli Własta (Petrus Vlastides); prawdopodobnie pierwotnem gniazdem jego rodziny był miśnijski zamek Donin (Donyn, Dohna), położony w odległości trzech mil od Drezna i tyleż od granicy czeskiej. Ztąd rozeszli się przodkowie Piotra do Czech, Szląska i Niemiec. W dyplomatach szląskich często spotykamy się z nazwiskiem panów de Dona, czyli z Doninami. W opisie Radziwiłła pielgrzymki do ziemi świętej czytamy, że w orszaku jego znajdował się Abram de Dona, szlązak. Pierwszy z dziejopisarzów Naruszewicz wyraził wątpliwość o duńskiem pochodzeniu naszego możnowładcy. August Mosbach, wydawca Kroniki opowiadającej dzieje Piotrowe, dowiódł w krytycznej rozprawie, że gniazdem Duninów był zamek Donin, z którego przodkowie naszego Piotra rozeszli się w różne strony i jeden z nich osiedlił się na Szląsku. Możnowładca z czasów Bolesława Krzywoustego Piotr, syn Włodzimierza, zawdzięcza wysokie stanowisko roztropności, odwadze i ożenieniu z ruską księżniczką Marją. Zdaje się, że była ona córką Świętopełka, księcia kijowskiego, zatem siostrą Zbisławy, żony Bolesława Krzywoustego. Pisze Ortlieb, kronikarz zwiefalteński, że jakiś książę polski starał się o jej rękę, za pośrednictwem Piotra, atoli dziewosłąb tak umiał przypodobać się księżniczce, że oddała mu swą rękę. Tak więc Piotr został mężem siostry, lub blizkiej krewnej królowej polskiej. Wsławił się w tym czasie fundacjami kilku kościołów i pierwszego żeńskiego klasztoru norbertanek w Strzelnie. Młode lata przepędził w obozach, przy boku króla. Po śmierci Zbisławy, Wolodar, książę przemyski, najeżdżał ziemie polskie i roznosił pożogę i zniszczenie. Bolesław rozmyślał nad środkami upokorzenia hardego najezdnika, gdy oświadczył się Piotr, że go pokona. Udał się w orszaku trzydziestu rycerzy na dwór przemyskiego księcia, posiadł wkrótce jego zaufanie, następnie pojmał go na polowaniu i uprowadził do Polski. Uwięziony książę zmuszony został do złożenia nader drogocennego okupu w zlocie i srebrze (Herbord, Vita Ottonis II 4). Kronikarz Ortlieb dodaje, że przeniewierstwo nie uszło Piotrowi bezkarnie, i że z rozporządzenia Stolicy Apostolskiej, czy też miejscowych biskupów, dla zadość uczynienia za popełniony występek miał polecone rozszafowanie znacznych skarbów na rzecz biednych i na wystawienie siedmdziesięciu lub więcej kościołów. Świadectwo to, naszem zdaniem, jest nader wątpliwem. Wiemy bowiem z innych źródeł, że Piotr