Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.4 366.jpeg

ciwko panteistycznemu monizmowi bezróżnicowego ich zlewu. Cf. art. Świat. Panteizm. At.
 Dublin (czyt. Dóbblin), uniwersytet. Dawny uniwersytet dubliński założony 13 20 r„ a 1591 wznowiony, zamieniony został na protestancką (anglikańską) szkołę. Przez trzy wieki straszliwego ucisku katolicyzmu w Irlandji, katolicy nie mieli żadnego środka kształcenia się; ostatniemi czasy mogli wprawdzie katolicy uczyć się w dublińskim uniwersytecie, ale żadnej katedry otrzymać tam nie mogli. Katolickie seminarjum w Mainooth dawało tylko teologiczne wykształcenie. Ministerjum Peel’a, sprawiedliwsze względem katolików, wystąpiło 184 5 r. z billem założenia trzech katolickich kollegjów akademickich: w Cork, dla południowej Irlandji; w Galway, lub Limeriku, dla zachodniej Irlandji, i w Derry, lub Belfaście dla północy. Filozofja, filologja i matematyka, a w Belfaście i w Gorku medycyna, miały być przedmiotami nauki. Teologja miała być koniecznie z tych kollegjów wyłączoną, równie jak wszelki udział studentów w praktykach religijnych. Dla szkół tych obojętną miało być rzeczą, czy studenci spełniają jakie praktyki religijne, czy nie. Tym sposobem nowa instytucja miała nosić na sobie cechę zupełnego indyfereutyzmu, aby z jednej strony, zupełnem względem katolików okazaniem sprawiedliwości, nie drażnić fanatycznych anglikanów, a z drugiej strony, aby pozyskać dla billu niekościelne żywioły kraju i parlamentu. Być może była w tćm i ta głębsza przyczyna, aby przez naukę, pozbawioną wpływu religji, wnieść w szeregi katolików indyferentyzm i rozkład. Parlament przyjął bill ministerski. Liberalna prasa wysławiała wspaniałomyślne to dla katolików ustępstwo, jakie, jej zdaniem, powinni oni byli z najżywszą przyjąć wdzięcznością.. Ale znaczna większość katolików zrozumiała niebezpieczeństwo liberalnego podarunku. Ośmnastu irlandzkich biskupów (z ks. M’Hale, arcbpem Tuamu, i ks. Slattery, arcbpem z Cashel, na czele) wystąpiło ze swojem oświadczeniem przeciwko tym królewskim kollegjom, jako niebezpiecznym dla religji i moralności. Niektórzy prałaci wahali się jeszcze, sądząc, że da się z. tego ustępstwa osiągnąć jaki pożytek, ale kongregacja propagandy, zapytana o zdanie, potępiła 9 Paźdz. 184 7 r., z wiedzą i zgodą Papieża, wszelkie przyzwolenie i zaleciła biskupom, aby żadnego nie brali udziału w zakładaniu tych kollegjów. Przytem wypowiedziała kongregacja nadzieję, że biskupi zachęcać będa szczególniej studja filozoficzne i zachęcała ich do założenia katolickiego uniwersytetu w Irlandji, podobnie jak to zrobili biskupi belgijscy w Lowanium. Naród irlandzki z zapałem podjął tę myśl, sobór narodowy (pierwszy) zebrany w Thurles 22 Sierp. 1850 r. postanowił plan ten przyprowadzić do skutku. Posypały się obfite składki i 3 Listop. 1854 r. uniwersytet katolicki w Dublinie został otwarty uroczystą mową pierwszego rektora Newmann’a (ob), a 6 Listop. rozpoczęły się już prelekcje. O arcybpstwieD. ob. Irlandja.
 Dubois (czyt. Diuboa) Wilhelm, kardynał i pierwszy minister Francji, syn aptekarza z Brive-la-Gaillarde w Owernji. Ur. r. 1656, przez długi czas był nauczycielem i sekretarzem w domach prywatnych, ożenił się potajemnie, następnie opuścił żonę, za jej zezwoleniem, i z Limousin udał się do Paryża, szukać karjery. Proboszcz św. Stefana przyjął go do siebie, a widząc w nim zdolność i prowadzenie się pozornie przyzwoite, wyjednał mu posadę pomocnika przy Saint-Laurent, nauczy-