Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.4 339.jpeg

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Wystąpił problem z korektą tej strony.

kapelaństwa, r. 1818 został zastępcą profesora logiki i psychologji w uniwersytecie wileńskim, a r. 1821 całego kursu filozofji. Logikę wykładał aż do zamknięcia uniwersytetu. R. 1822 warszawskie towarz. przyjaciół nauk zaprosiło go na swego członka korespondenta. Zwolniony od ślubów zakonnych, został 1833 r. kanonikiem katedralnym wileńskim i profesorem logiki i filozofji moralnej w nowo utworzonej akademji rzymskokat. wileńskiej. Um. 2 6 Ku. 183S r. na astmę. Pracowity ten, uczony i pobożny kapłan, zostawił dzieła następujące: l) O logice, metafizyce i filozofji moralnej, rozprawa, Wilno r. 1821; 2) Wykład przyrodzonych myślenia praiaideł, czyli logika teoretyczna i praktyczna, Połock 1828 in 4 s. 425. Obszerny ten i gruntowny wykład logiki, obszernie i z uznaniem zasługi autora rozbiera H. Struce, w swoim Wykładzie systematycznym logiki (Warsz. 1870 p. 209), nazywając go „jednćm z najważniejszych i najbardziej zajmujących dzieł literatury logicznej w Polsce.“ 3) Rozbiór dzieła autora Jarońskiego o filozofji (w Dzienniku wileńskim 1817 r); 4) Odpowiedź na recenzję logiki przez Wiśniewskiego (w Dz. wileńs. 1830 r.); 5) Kazania w czasie jubileuszu, miane w kościele katedralnym i akademickim św. Jana, Wilno 182 6; 6) De miraculis, Wilno 1826, rozpr. na stopień dra teologji; 7) Wykład Ewangelji i Listów apostolskich, przypadających w dni niedzielne i uroczyste całego roku, 2 t. ib. 1 83 6. W rękopiśmie pozostają: Druga i trzecia część logiki; Filozofja Kanta, czyli podania bezstronne nad jej układem; Historją filozofji-, Filozofja moralna; O psychologji uwagi; Uwagi nad duszą zwierząt; Teologja przyrodzona; Notaty do metodologji; Logika skrócona-, Rozprawa mająca za cel udowodnienie prawdziwej rzeczywistości poznań ludzkich i obalenie wszelkich mniemań sceptycyzmu lub idealizmu; Notaty filozoficzne; Konferencje duchowne; Nauki rekollekcyjne; Kazania; Notaty wykładu katechizmu trydenckiego; Resolutiones casuum conscientiae. Ks. Fiałkowski, kanonik wileński (dzisiejszy arcybiskup mohilewski), w życiorysie D’a, pomieszczonym na czele wydania jego Wykładu Ewangelji etc., daje taką charakterystykę tego niepospolitej nauki męża: „D. był wzrostu miernego, twarzy okrągłej i bladej, ospowaty, oczy miał pełne, budowy suchej, w mowie żywy, w sposobie myślenia szlachetny i pobożny bez przesady. Gładkie miał pióro, jaśnie i gruntownie rozwijał prawdy naukowe, ciągłe się w nich miłość cnoty odzywa, język polski czysty. W wykładzie lekcji nie miał przyjemności, a niekiedy i nudnym się stawał. Trwożliwy i trzymający się ściśle tego, co na papier przelał, często się mieszał i tracił z pamięci to, na co się był nagotował. Oschły i systematyczny, wpadał w rozwlekłość i powtarzanie tych samych rzeczy. Lecz drobne te wady nie przyciemniają sławy autora i wysokich jego zalet.“
Downarowicz. I. Dominik, wydał: Tractatus theologicus de e.cistentia Dei juxta mentem D. Thomae Aguinatis, 1782 in 8 str. 546; Praelectionum theologicarum tractatus de Deo retributore praemiorum atque poenarum, Wilno 17 82.-2. Eljasz, ur. w województwie Witebskiem, roku 1642 wstąpił do jezuitów, mając lat 18. Wykłada! filozofję i teologję; więcej jednak słynął z wymowy. Pod imieniem jednego, ze swych uczniów ogłosił drukiem dzieło: Homo politicus, seu tractatus de uirtutibus moralibus, Brunsbergae 1 6 64 f. D. f w Wilnie 7 Listop. 16 69 r.
Doxologia, \’Ą’Avila, wysławienie (Trójcy Św.); od S6£a—chwała, i Xófoę—mowa. Doxologia major (większa) nazywa się hymn Gloria in eicelsis Deo i t. d. (ob. Gloria); D. minor (mniejsza) jest formuła: Chwała