Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.4 332.jpeg

I Mach. 15, li...; o jego odbudowaniu przez Gabinjusza — Jozef Flawjusz. Było odlegtem 9 mil rzym. na północ od Cezarei, ku Ptolemaidzie, w blizkości Karmelu; ale za czasów św. Hieronima było zupełnie opustoszałe. Na synodzie jednakże konstplitańskim (5 53) był obecnym biskup tego miasta. Dzisiejsza wieś Tortura (Tentura) zajmuje jego dawne położonie.
 Dorota, czczona przez Ind, jako święta patronka Prus (30 Paźdz.), ur. 6 Lut. 1 34 7, we wsi Montowie pod Marienburgiem, w Prussach królewskich, ojcem jej był hollender Wilhelm Schwartze, matką Agata. D. od dzieciństwa miała szczególniejsze nabożeństwo do Męki Pańskiej, i przez różne bolesne umartwienia wyrażała ją na ciele swojem. Ulegając woli rodzeństwa, wyszła za mąż za mieszczanina gdańskiego, który się okrutnie z nią obchodził. Znosiła cierpliwie ten krzyż D., utwierdzając się coraz więcej w pobożności. Z małżeństwa tego miała 9 dzieci, lecz pozostała tylko jedna córka, a ta została benedyktynką w klasztorze chełmińskim. Utraciwszy męża (1390), poświęciła się wyłącznie Bogu, osiadła w Kwidzyniu (Marienwerder), w skromnej izdebce przy kościele św. Jana, i dni całe przepędzała już to w kościele, już na posługiwaniu chorym i różnych ćwiczeniach religijnych; w końcu uprosiła sobie od zwierzchności duchownej pozwolenie, że ją zamurowano (2 Maja 139 3) w celi, stykającej z kościołem św. Jana w Kwidzyniu. Tu na modlitwie i częstych ekstazach przepędziła resztę życia, codziennie przyjmując N. Sakrament, f 25 Czerwca 1394 r. W XVII w. czyniono kroki ku jej kanonizacji, lecz ta dotąd nie nastąpiła. Żywot jej, jako też widzenia w ekstazach miewane, opisał Jan z Kwidzynia (Joannes Marienwerder), kanonik pomezański (f 1417), spowiednik B’y, i Jan Rymann, jurysta krzyżacki. Zdaje się, że ten ich rękopisin, p. t. Liber de vita et obitu li. Dorotheae, pożyczył Fryderyk Szembek,jezuita, dla Zygmunta III, króla pol., r. 1621 z bibljoteki biskupiej w lłeilsbergu, od biskupa warmińskiego Szymona Rudnickiego (Vita B. Dorotheae ed. Adr. de Linda 1 7 02, approbata i). Drugi rękopism, zapewne też Jana Marienwerdera, De vita et miraeulis B. Dorotheae, był w bibljoteee królewskiej; przepisał go r. 1 68 2 Jan Tadeusz Kober, prob. frauenburgski (ib. approb. 4). Do procesu znów kanonizacyjnego w roku 16 99 przepisał zapewne z rękopismu heilsbergskiego ks. Mikołaj Kraus, kan. warmiński (ib. approb. 2 i 3). Wspomniany Fryderyk Szembek, na podstawie Marienwerdera, wydał: Wizerunek zacny przygotowania chrześcjańskiego, na szczęśliwe skonanie, przez ustawiczne pragnienie widzenia Bana w niebie, Komunją częstą i trapieniem ciała, t. j. Zycie chwalebne świętej Doroty z Brus, wdowy, rodem wieśniaczkiej, mieszczkiej gdańskiej, państw nietylko pruskich, ale też i innch onym przyległych starodawnej patronki, do uproszenia łaski u Pana na dobre skonanie pomocnice szczęśliwej, która w katedralnym kościele biskupstwa pomezańskiego, w mieście pruskiem Kwidzyniu, na ustawicznej zabawie z Chrystusem Panem zamurowana żyła i z przedziwnego pragnienia przyjęcia Tegoż w Sakramencie św. powtóre dnia jednegoż, szczęśliwie skonała. Dostateczniej niż przedtćm opisane i do druku podane przez ks. Friderika Schembeka Soc. Jesu. Z dozwoleniem urzędu duchownego dyec. chelmińsk. i starszych zakonnych. m. i r.? (Kalicki, Zarysy historyczne, Lwów 1869 s. 21); drugie i 3-e wyd. p. t. Patronka starodawna państw pruskich Dorota z Prus wdowa. Toruń 1638, ib. 1698; na niemiecki język z wydania Szembekowego przełożył wspomniany Jan Tad. Kober: Zierlicher Abriss etc., Oliva 1681.