być prowincji. Nauczycielem można było zostać dopiero w trzydziestym roku życia, a magistrem teologji po czteroletnićm nauczycielstwie. Ktoby bez pozwolenia przełożonych przyjął biskupstwo, takiego wykluczano ze zgromadzenia. Obowiązki parafjalne mogli przyjmować bracia tylko na rozkaz Papieża. Mogące się wydarzać wykroczenia dzielono na lekkie, ciężkie, cięższe i najcięższe. Szły zaś one następnym porządkiem: nieuwaga przy wykładzie nauki, nieuwaga przy służbie Bożej, kłótnia, ważniejsze naruszenia przepisów, niezachowanie postu, tajemna korespondencja, nieposłuszeństwo, usiłowanie uchylenia się z pod władzy przełożonych, występki, niepoprawa. Według tego stopniowały się kary, poczynając od mówienia pewnej liczby psalmów, aż do uwięzienia i wygnania z zakonu. Takież same przepisy obowiązywały klasztory żeńskie, które wznosić było można tylko za przyzwoleniem jenerała, po przekonaniu go, że taki klasztor będzie miał dostateczne uposażenie. W męzkich klasztorach przeciwnie, ubóstwo było kardynalną zasadą; dopiero po dwustu latach, Papież Marcin V wydał bullę, dozwalającą własności nieruchomej, poczćm też wiele klasztorów doszło do zamożności. W czasie największego swego rozkwitu liczył zakon 45 prowincji i 12 kongregacji (osobne frakcje zakonu), każda pod jeneralnym wikarjuszem (ob. Kongregacje zakonne). W samym Neapolu było niegdyś 18 męzkich i io żeńskich klasztorów dominikańskich. Bajeczne podania, przez autorów hiszpańskich powtarzane (a w ogóle w hiszpańskich posiadłościach zakon najbardziej się rozszerzył i nąjwiększy wpływ wywierał), o jakimś klasztorze tego zakonu w Etjopji, liczącym 9,000 zakonników, i o innym, który miał mieć 4 mile obwodu, dowodzą, jak zakon ten był liczny, kiedy takie o nim wieści znajdowały wiarę u ludu. Wzmiankowane kongregacje powstały z reform, wprowadzonych przez niektórych gorliwszych przełożonych. Pierwszą w Niemczech ok. r. 1389 ustanowił błog. Konrad pruski, gdy z powodu morowej zarazy 1349 r. karność wielce tam upadła. Wkrótce bł. Bartłomiej od iw. Dominika to samo uczynił we Włoszech. W innych krajach naśladowano ten przykład. We Francji jedną z ważniejszych była kongregacja Najświętszego Sakramentu, którą o. Antoni Quien, nie bez oporu braci zakonnych, r. 16 36 w Marsyłji przeprowadził. Jako odrośle zakonu uważać należy zgromadzenia nieliczne i mniej znane: Rycerzy iołnierstwa Chrystusowego, Św. Różańca, Krzyża Chrystusowego, Najiw. Panny Zwycifzkiej. Wielkie przywileje, jakie Grzegorz IX zakonowi temu udzielił, budziły zawiść i niechęć. Wolno im było miewać kazania, słuchać spowiedzi gdzie chcieli, nie pytając o pozwolenie ani proboszcza, ani biskupa; ci zaś winni byli mieć o nich, jako o apostolskich wysłańcach, staranie. Wielkiego znaczenia też był urząd mistrza dworu papiezkiego (Ob. Magister sacri palatii), ustanowiony jeszcze przez Honorjusza III, a później przywilejami różnemi opatrzony. Zakon miał nadto obowiązek śledzenia błędnych nauk, wyświecania ich i wytaczania procesu heretykom. Grzegorz IX najprzód włożył na nich ten obowiązek w Tuluzie, gdzie jeszcze kacerstwo albigensów w ukryciu stało. Największego znaczenia nabrał tak zwany trybunał inkwizycyjny w Hiszpanji, na czele którego zawsze stał dominikanin. Królowie jednak pozostawili tej instytucji tylko formę kościelną, spozytkoWując ją wyłącznie w interesie swego wszechwladztwa, i nadali jej tym sposobem charakter polityczny (ob. Inkwizycja). Wielkie zasługi zdobył sobie zakon bohaterskićtu poświęceniem wielu swo-
