Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.4 279.jpeg

Niego warunki, od których zależało Odkupienie. Następnie należy przedstawić, jako Chrystus, spełniwszy trojaki urząd, przeznaczony mu w Objawieniu, istotnie wykonał dzieło Odkupienia. Pozostaje nakoniec objaśnienie, jako w łasce, przez Chrystusa zasłużonej, dany jest objektywnie sposób do odzyskania utraconego życia w Bogu i zjednoczenia z Bogiem. Ztąd wypada podział następujący: I. O Osobie Odkupiciela: 1. Bóstwo Chrystusa; 2. Człowieczeństwo Chrystusa; 3. Jedność Osoby Chrystusa, oparta na Wcieleniu Słowa. II. O dziele Odkupiciela: i. Urząd Chrystusa proroczy; 2. kapłański (zadośćuczynienie); 3 królewski. III. O zasłudze Odkupiciela, czyli nauka o łasce.— Trzeci rozdział, O działaniu Ducha iw. mającćm na celu dopełnienie Odkupienia, w podziale swoim zupełnie odpowiada drugiemu. Chrystus ustanowił na ziemi nieustające i równoznaczące Osoby swojej zastępstwo, dla zapewnienia rodzajowi ludzkiemu uczestnictwa w dziele, którego dokonał. Cel ten zostaje osiągnięty, z jednej strony przez nieustające sprawowanie trojakiego urzędu Chrystusa, a z drugiej przez dobrowolne ze strony ludzi zbawienia potrzebujących przyjęcie łaski im ojiarowanej. Człowiek zaś, wedle stanowiska, jakie zajmie względem tego, co Duch św. mu ofiaruje, sam z swojej strony dodatnio lub ujemnie przeznaczenia swego dopełnia. Podział zatćm będzie taki: I. Nieustające i równoznaczące zastępstwo Chrystusa na ziemi: i. Duch Św.; 2. Apostolat; 3. Kościół. II. Nieustające za sprawą tegoż zastępstwa przyswojenie dzieła Chrystusowego człowiekowi: l. Urząd Kościoła nauczycielski; 2. kapłański: a) ofiara; b) sakramenty; c) sakramentalja; 3. urząd pasterski. Ul. Dokonanie dzieła Chrystusowego na ziemi: i. w kolei czasów (śmierć, sąd pojedyńczy, obcowanie świętych); 2. przy końcu czasów (zmartwychwstanie ciał, sąd powszechny i t. d.). Historję dogmatyki ob. w art. Teologja. (Dieringer). II. K.
 Dolet (czytaj Dole) Stefan, ur. w Orleanie r. 1509, podług niektórych naturalny syn Franciszka I (lecz nieprawdopodobnie, bo ten 15 tylko lat starszym był od Doleta). D. poświęcał się sztukom pięknym w Paryżu, Padwie i Wenecji. Uczęszczając na wydział prawny w Tuluzie, w imieniu młodzieży miał publiczną mowę, w której nazwał postępowanie władz miejskich barbarzyńskiem; z tego też powodu musiał opuścić Tuluzę. Następnie cztery lata przepędził częścią w Paryżu, częścią w Lyonie, zkąd uciekł, jako oskarżony o zabójstwo. Franciszek I ułaskawił go, powrócił więc do Lyonu, został drukarzem i drukował swoje poezje i inne swoje dzieła treści filologicznej. Poezje jego francuzkie i łacińskie były przez znawców chwalone, ale często zjadliwe. Skaliger zarzucał mu, że niemoralne życie prowadził i że w dziełach jego jest dążność bezbożna i prawie ateuszowska. Ten kierunek antyreligijny i sarkazmy, jakiemi obrzucał wielkich i małych, narobiły mu nieprzyjaciół, sprowadziły nań ciężkie prześladowania. Wtrącony do więzienia, uwolniony za wstawieniemsię przyjaciół, lecz niepoprawny, na nowo o ateizm oskarżony i skazany na powieszenie, a trup jego na spalenie. Wyrok wykonany został w Paryżu 3 Sierp. 1546 r. Gdy kat napominał Doleta, ażeby pomyślał o swojej duszy, bo niedługo stanie przed Najwyższym Sędzią, w odpowiedzi na to D. wybąknął tylko kilka obojętnych wyrazów. Kat na nowo go zachęcał do modlitwy, D. wówczas westchnął i rzekł: Mi Deus, quem toties offendi, propitius esto, tegue Yirginem Matrem precor divumque Stephanum,