Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.4 264.jpeg

II: akta ściągające się do suram neapolitańskicb; tomu III część I: dokumenty dotyczące się Litwy; część II obejmuje: Mazowsze, Ruś, Podole, ziemię Bełzką, Spiż, księstwo Siewierskie, Oświęcimskie i Zatorskie; tom VI: listy Papieżów, książąt i królów polskich, konkordaty, przywileje, uchwały ściągające się do rzeczy kościelnych; tom VII: przywileje, konstytucje, uniwersały, djarjusze i inne nieogłoszone drukiem pomniki (kopja tego rękopismu znajduje się w bibljoteee ordynacji Krasińskich); tomu VIII część I: dopełnienie Kodeksu dyplomatycznego; część II: rejestr chronologiczny dokumentów zamieszczonych w Kodeksie. Pomienione pięć tomów Dyplomatarjusza nie doczekały się ogłoszenia drukiem po skonie autora. Z polecenia króla Stanisława Augusta oddano zebrane przez Dogiela materjały Naruszewiczowi, później zwrócono pijarom wileńskim. Rektor kollegjum Rafał Dauiłowicz, za zezwoleniem prowincjała Aleksandra Głogowskiego, złożył je 1817 r. w darze bibljoteee uniwersytetu wileńskiego, zkąd 1836 przewieziono do cesarskiej publicznej bibljoteki w Petersburgu. Oprócz trzech tomów Kodeksu dyplomatycznego, jest w druku ważne dzieło Dogiela, wydane pod tytułem: Limites regni Poloniae et magm ducatus Lituaniae, ex originalibus et exemplis authenticis descripti et in lucern editi, anno 1758, Vilnae in typ. Regia et Reip. Col. Viln. Sch. P. str. 131 i 225 in-4. Są tu zebrane dokumenty po części z metryk koronnych i W. K. L., po części z rękopismów bibljoteki ks. Jabłonowskiego, wojew. nowogródzkiego. Uczony badacz pisał niekiedy wiersze okolicznościowe łacińskie i polskie, z których ogłoszone są drukiem: jeden po łacinie przypisany Tadeuszowi Ogińskiemu, pisarzowi w. ks. Lit.; drugi—Genowefie Brzostowskiej, kasztelanowej połockiej. Dogiel, według świadectwa Daniela Janockiego, był najuczeńszym mężem swego wieku. Nauka, mianowicie dziejów krajowych, poniosła wielką stratę z powodu przedwczesnego jego zgonu. Pełen energji, nie zrażający się żadnemi przeszkodami, doprowadziłby niezawodnie do końca druk rozpoczętego dzieła, gdyby nie zaskoczyła go śmierć w chwili najważniejszego naukowego przedsięwzięcia. Najdokładniejszą wiadomość o życiu i pismach Dogiela podał ks. Antoni Moszyński, pijar (Wizerunki i Roztrząsania naukowe, poczet nowy drugi, t. II str. 77 — 117). W. Ch.
 Dogmat, l. Pojęciei podział 2. Historją dogmatów. I. Dogmat, wyraz grecki, od słowa Soxetv, które w pospolitćm użyciu znaczyło to samo, co mieć za co, mniemać, sądzić, przyjmować za prawdę. Zwykle też to słowo używało się u Greków na wyrażenie, z pewnem przez skromność złagodzeniem, przekonania żadnej nie ulegającego wątpliwości. Używano go jeszcze na oznaczenie rozporządzenia publicznego i uchwały ludowej. Wszystkie te znaczenia słowa Soxetv przeszły i do wyrazu dogma, który zatćm oznaczał to, co mówiący poczytuje zaprawdę, co sądzi, co mniema, co uznaje za słuszne (8e8o?[iivov), co się spodobało (placitum), co zostało postanowionćm albo uchwalonem (decretum); wyraz tedy dogmat to samo znaczył co zdanie, uchwała, albo wniosek, a ztąd i powzięcie postanowienia, sformułowanie rozkazu lub prawa zwało się Só-f|i.a iroieia&ai, dogmat uczynić. Grekom wyraz ten, w znaczeniu powyższą etymologją określonćm, służył zarówno w filozofji i w polityce. W języku filozoficznym dogmat oznaczał twierdzenie doktrynalne. Takie dogmaty czyli twierdzenia zasadnicze, główne i elementarne, wyra-