Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.4 224.jpeg

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została skorygowana.
217
Djonizy areopagita.

ich przekład uskutecznił. Im większy wpływ owe dzieła wywierały, tém konieczniejszém było wyjaśnienie pytania o ich autentyczność. Wielu uczonych (między katolickimi Nic. le Nourry, Appart. ad Bibl. t. I l, I diss. 10; Dupin, N. Bibl. auct. eccl.; Tillemont, Mémoires t. II pars. I p. 436; Launoyus, Judicium de libris Dion. Ar. inscriptis. w J. Laun. Opp. t. II p. I; między protestanckimi wszyscy) dowodzą, że bezimienny ich autor żył w IV lub V w. Główniejsze dowody za tém przemawiające są:1) autor mówi o mnichach cenobitach, o obrzędach, o pokutujących i t. p., tak jak to miało miejsce dopiero w w. III lub IV;2) trudno przypuścić, żeby przez pierwsze V wieków tak ważne dzieło pozostawało nieznaném. Lecz przeciwnie utrzymuje większa liczba uczonych katolickich: Delrio (Vid. Areop. contra Jos. Scaliger. 1607), Halloix (De Dion. Ar. vita et opp. quaestiones, Antverp. 1639; Vie de S. Denis l’Areop. trad. en fr. par F., revue par E. Vandrival, Arras 1866), Natalis (Hist. Eccl. saec. 1. diss. 22), Emman. a Schelstrate (Antiquitas illustr. 1678 s. 408), Piotr Chifflet (ob.), L. Cozza (Vindiciae Areopagiticae Rom. 1702), Dom. Klaud. Davidis (bezimien. Diss. sur Dénis l’Aréopagite, Paris 1702), Corder (Opp. s. D. Ar.) i in. Na zarzuty zaś powyższe odpowiedzieć można:1) nie sprzeciwia się to wcale historji, jeżeli autor pod koniec w. I pisze o takich obrzędach i karności kościelnej, o jakich dopiero z późniejszych wiemy pomników. Jest to wspólną wszystkich kościelnych zwyczajów i instytucji własnością, że wprzód one były w życiu, za nim ujęte zostały w karby prawa.2) Disciplina (ob.) arcans nakazywała dzieła takiej treści, jak De hierarchia coel. de Hier. eccl. i t. d. trzymać w największej tajemnicy. Ztąd łatwo mogły być nieznanemi nawet biskupom wielu kościołów. Jednakże kiedy w r. 532 na konferencji w Konstpolu powołano się na nie, tylko Hypacy, metropolita efezki, z kilku biskupami, nie wiedział o nich; wszyscy zaś znakomitsi nic nie mieli do zarzucenia (Mansi, Concil. VIII 821). Przyznają jednak i obrońcy dzieł św. D., że one prawdopodobnie zostały interpolowane. Z wydań najdawniejszém jest łacińskie w Strasburgu 1468 i 1502, greckie we Florencji 1516; późniejsze: Opera S Dion. Ar. gr. et lat. ed. Petr. Lansselius, Soc. Jes., Paris 1615, cum scholiis Maximi et Paraphrasi Pachymerae a Balth. Corderio latine interpretata et notis theolog. illustr., Antverp. 1634 (w tomie II tego wyd. są: Mystica theol.; Scriptores vitae s. Dion.; Operum ejusd. vindicae; Verbor. difficlior. Onomasticon), wydanie następne (Paris 1644) powiększone odpowiedzią na zarzuty przeciw autentyczności. Tekst Maksyma i Pachymery łaciński i grecki pochodzi z wydania Lasseljusza. Wydanie Corder’a z rozprawami za i przeciw autentyczności, przedrukował Migne 1857 r. w Patrol. graec. t. III i IV. Przekłady: Die angeblichen Schriften des Areopagitus Dionysius übers. u. mit Abhandl. begleit. von I. G. N. Engelhardt, Sulzb. 1823, 2 v. in-8; Oeuvres de s. Dénis l’Areop. trad. par Du Lac (Paris 1865). Cf. Darboy. Na obrazach kościelnych przedstawiają świętego ze ściętą głową w mitrze, niesioną na ramieniu, albo też spoczywającą na książce. Cf. Hipler, Dionysius der Areopagite, Untersuchung üb. Aechtheit u. Glaubwürdigkeit der unter diesem Namen vorhandenen Schriften, Regensb. 1861. Doskonale zebrana literatura o życiu i pismach ś. D. Ar. przez Köpke w Pertz’a Monum. Germ. Scriptor. t. XI s. 343—351. Cf. Potthast Bibli. hist. s. 669, Supplem. s. 139; Bollandist. Acta ss. 9 Octobr.