Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.4 211.jpeg

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.
204
Diesbach. — Dies irae.

stawił się w naznaczonym czasie, aby swe zarzuty przedstawić, kaznodzieja zawezwał go do wspólnej modlitwy, po której D. oświadczył, że czuje słabość swych zarzutów i prosi o oświecenie. Wnet potém przyjęty został na łono Kościoła. Chciał uczynić publiczne zrzeczenie się błędu: z obawy jednak, że przez krok takowy może utracić posadę i być wydziedziczonym, poprzestano tylko na przyjęciu jego wyznania w zakrystji, w obec rozsądnych świadków. Gorliwość jednak D’a w uczęszczaniu do kościoła i śś. sakramentów nie pozwalała utrzymać tajemnicy. Król sardyński, widząc jego naukowe wykształcenie, powierzył mu kompanję w swém wojsku, lecz żołd był szczupły, a sukcesja stracona. D. ożenił się potém z córką konsula hiszpańskiego w Nizza. Córka z tego małżeństwa zrodzona wstąpiła później do klasztoru; sam też D. gdy po kilkoletniém pożyciu utracił żonę, wziął dymisję z wojska i wstąpił (1757) do jezuitów. Wyświęcony na kapłana, poświęcił się missjom w Piemoncie i Szwajcarji. Z Fryburga odwiedził krewnych i upominał się o część swojego dziedzictwa, lecz konwertycie, a zwłaszcza jezuicie, zaprzeczono prawa do tego. Jedna tylko siostra wypłacała mu corocznie pewną kwotę z przypadłego na nią jego dziedzictwa. Po zniesieniu jezuitów, D. zabawił pewien czas u benedyktynów w Haute-Rive (Rivalta), oddając się pracom teologicznym. Zamyślał udać się na missję do innych części świata, lecz widząc zepsucie i niedowiarstwo po miastach i wsiach Europy, w niej postanowił pracować. Występował, jako gorliwy kazuodzieja we Fryburgu, Turynie, Medjolanie, Wiedniu i in. Żeby w tém apostolstwie nie mieć przeszkody, nie przyjął ofiarowywanego sobie bpstwa Lauzanny. Zmuszony do spoczynku odnawiającą się raną w nodze, wykończał swoje prace teologicze. Um. w lecie 1798 r. w Wiedniu. Napisał: 1) Le chrétien catholique inviolablement attaché, à sa religion par la considération de quelques-unes des preuves, qui en établissent la certitude, Turin 1771, 3 v., Paris 1826; mylnie pod imieniem Jana Diesbach’a († 1792 r.) wydał Mignę w Demonstrations evangéliques t. 13 s. 9—192; 2) Le solitaire chretien et catholique, Fryburg w Szwajc. 1778, 2 v. in 12, i kilka in. treści polemicznej. W Chrétien catholique D. podał projekt założenia towarzystwa do rozszerzania książek pożytecznych, który to projekt w wielu miejscach później przyszedł do skutku. Ob. Räss, Die Convertiten, X 127; Cf. De Backer, Biblioth. X. W. K.

Dies fixa, dzień stały, t. j. taki z dni wolnych w kalendarzu, na który święto jakieś kościelne dla rok rocznej przeszkody, z polecenia rządcy djecezji, przez rubrycystę raz na zawsze przeniesioném zostało. Dzień taki uważa sią dla przeniesionego święta za właściwy, ma więc przy świąt przenoszeniu wszystkie przywileje jak święto przypadające (jestum cadens), a przeniesienie takie już się nie zowie translatio, ale mutatio, i w Rubrycelli znaczy się przez skrócenie df. albo dp., to jest dies fixa, dies propria, lub lp.—locus proprius. Dla rubrycystów potrzebne wiadomości w tym względzie podaje Herdt, II n. 276. X. S. J.

Dies irae. Tak się zaczyna sequentia czyli proza (ob.), we Mszach i nabożeństwach żałobnych, opiewająca sąd ostateczny. Majestatyczność, wzniosłość i jędrność myśli, w formach nader prostych i nader zwięzłych, obrazy żywe i ruch prawdziwie liryczny cechują ten hymn, tak pospolicie i tak słusznie wysławiany. Rym zwrotek jest szybki i krótki, częstemi przestankami zastosowany do rozmyślania, jakie wywołują bogactwo