Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.4 199.jpeg

łym zachodzie. Później używane jeszcze niekiedy wyrazy Diakoniua i Archidjakonissa oznaczafy przełożone klasztorów żeńskich. Że zaś poświęcanie tego rodzaju djakonis, czyli przełożonych, było tylko błogosławieństwem, nie zaś ściśle wyświęcaniem, przekonywają dostatecznie zakazy administrowania rzeczy świętych, i przyznawania sobie praw, należących do juryzdykcji biskupiej (C. 3. c. XX qu. 2, albo conc. par. YI an. S29 c. 47 i C. 10, X de Poenit. et remiss. T 38). W kościele greckim djakonisse przetrwały nieco dłużej, a w niektórych miejscach, jak np. w Syrji, aż do dni naszych; obowiązki ich jednak są bardzo ograniczone, odkąd ustały główne powody ich ustanowienia. W ostatnich czasach w niektórych krajach protestanckich zaprowadzono djakonisse, dla pielęgnowania chorych; nie jest to wszakże wznowienie dawnej instytucji djakoniss, ale raczej powierzchowne naśladowanie instytucji sióstr miłosierdzia. (Permancier.).
 Djakon, Djakonat. Djakonat jest częścią, albo stopniem sakramentu kapłaństwa, który przyjmującym go nadaje władzę uroczyście i bardzo blisko (solemniter et proxiiue) służenia kapłanowi, sprawującemu św. tajemnice ołtarza. Ztąd św. Wawrzyniec u św. Ambrożego. (De officiis 1. l, cap. 4l) w te odzywa się do Papieża Sykstusa słowa: „Dokąd śpieszysz święty kapłanie bez djakona? Ty nigdy bez djakona nie zwykłeś sprawować ofiary Mszy św.“ Jak episkopat jest szczytem i pełnością władzy kapłańskiej, tak djakonat jest jej zarodem, początkiem, jakoby wstępem i przygotowaniem do niej. Jest on najniższym szczeblem wielkiej hierarchji, ustanowionej dla zbawienia dusz w Kościele przez Ducha św. Episkopat i prezbyterat nadają władzę rozkazywania, djakonat nadaje urząd posługiwania. Pomimo to jest prawdziwym sakramentem, a od czasu soboru trydenckiego nie ma w tym względzie żadnej wątpliwości. Sobór ten sess. 23 cap. 3 potępił zdanie utrzymujących: „że w Kościele katolickim nio ma hierarhji przez Chrystusa ustanowionej, składającej się z biskupów, prezbyterów i posługujących (ministri);“ dalej tenże sobór twierdzi, że przy święceniu djakoni otrzymują Ducha św. „w przeciwnym bowiem razie biskupi napróżnoby wymawiali: Accipe Spiritnm S.“ Ponieważ zaś, jak wiadomo, tylko sakramenta same przez się, t. j. mocą, która się w nich znajduje (ex opere operato), mogą sprowadzić do duszy dary Ducha św. i laskę poświęcającą, przeto djakonat jest sakramentem. Możemy nadto przytoczyć wiele dowodów teologicznych, na poparcie tego zdania. W djakonacie znajduje się wszystko do istoty sakramentu konieczne, t. j. znak widzialny, podpadający pod zmysły (signum sensibile), łaska poświęcająca, ustanowienie Boże (institutio Divina). Znakiem zewnętrznym są wszystkie ceremonje, używane przy udzielaniu tego sakramentu, jak wkładanie rąk, podanie Ewangelji; w Dziejach Apost. r. 6 czytamy, że pierwszych 7 djakonów przez wkładanie rąk wyświęconych zostało. Udziela się następnie łaska Boża: okazuje się to ze słów, przy święceniu djakonów używanych: „accipe Spiritum S.“; a jeszcze wyraźniej z dalszych słów „accipe Spiritum S. ad robur et resistendum diabolo et tentationibus ejus;“ ani stawiać oporu licznym pokusom, ani walczyć ze złym duchem nie możemy bez łaski Bożej. Sobór chalcedoński o biskupie, któryby za pieniądze udzielał djakonat, wyraża się can. 6: „że sprzedawałby łaskę, która jest nad wszelką cenę;“ wreszcie obowiązki djakona, które niżej wyliczymy, są bardzo liczne i trudne, przeto Opatrzność w ich pełnieniu nie pozostawiła go własnym silom. Ustanowienie Boże jest niewątpliwe, gdyż