i młodsze osoby, odznaczające się wykształceniem, pobożnością i gorliwością, a Sobór chalcedoński 451 r. pozwolił wybierać djakonisse w 40 r. życia. Na zachodzie, przy końcu II w. przeznaczano na ten urząd dziewice, i zapewne tylko wyjątkowo dziewice bardzo młode; okazuje się to ze słów Tertuljana, który gani umieszczenie 20 letniej zaledwie dziewicy pośród djakoniss (Tertul. De veland. virg. c. 9). W IV w. młode dziewice, z liczby dziewic poświęconych Bogu, Deo sacratae, jak św. Makryna, siostra św. Grzegorza nisseńskiego, były nietylko djakonissami, lecz i archidjakonissami, t. j. przełożonemi djakoniss; taką była Lampadia, praefectą tirginum choro in ministerio gradus (Greg. Nisssen. in vita Macrinae); Romana, domina prima diaconissarum (Yitae PP. senior., ed. Rosweid. p. 3 7 9). Lecz fałszem jest, jakoby żony djakonów, kapłanów i bpów, które poślubiały czystość po wyświęceniu swych mężów, sprawowały urzędy duchowne, jako diaconae (synod, turon. II c. 19),joresbyterae, albo presbytides (Const. Apost. 1. II c. 2 8), episcopae, albo episcopissae (synod, turon. II c. 13). Żony tych duchownych używały niewątpliwie szczególniejszego szacunku, i jeżeli nie miały swoich funduszów, utrzymywane były funduszem kościoła (j(Tiomassin. De vet. et nov. discip. Eccl. 1, II p. i c. 50, 51), lecz ich przyjęcie do urzędu djakoniss zależało od tego, czy posiadają wymagane kwalifikacje; co jeżeli miało miejsce, nietylko powierzano im chętnie obowiązki djakonissy (Syn. Truli. an. 692 c. 48.), lecz miały między djakonissami pierwszeństwo, i wyznaczano je na przełożone i lektorki katechumenek. Obowiązkiem djakoniss było strzedz wejścia części kościoła, przeznaczonej dla kobiet; wzbraniać wejścia tym, które nie .miały prawa tam się znajdować, co u mężczyzn sprawowali ostiarii, czyli janitores; pilnować porządku między kobietami w czasie nabożeństwa; komunikować kobietom polecenia biskupie, co u mężczyzn sprawowali subdjakoni i djakoni; pielęgnować chorych; przygotowywać kobiety do chrztu i posługiwać im przy nim, póki go udzielano przez zanurzenie. Djakonisse poświęcał biskup przez wkładanie rąk i modlitwy (manus admotio et benedictio). Był to wszakże tylko obrząd pobłogosławienia, nie zaś właściwe wyświęcanie na służbę ołtarza, nauczania i przewodniczenia w kościele. Kobiety bowiem tak pozytywnem prawem boskiem (i. Cor. 14, 34. I ad Tim. 2, 8.. Cf. Const. Apost. 1. III. c. 6; Stat. eccl. ant. c. 36, 3 7), jak i kanonami wszystkich czasów wyłączone są od służby ołtarza (C. 25 dist. 23 conc. laodic. an. 360 c. 44. Conc. nannet. an. 895 c. 4; c i X de Cohab. cleric. III 2) i uczestniczenia we władzy duchownej (Augustin. Quaest. in Vet. Test. qu. 45). Są wprawdzie wyrażenia: manus imponere, ordinare, “/eipoTCmad-at, używane niekiedy o tćm poświęceniu, równie jak o poświęceniu ksieni (jak c. 2 X de Testam. III 26), podobnie jak wyrażenie consecrare, zamiast velare, gdy mowa o dziewicach poświęconych Bogu; lecz że to nie było rzeczywiste wyświęcenie, a tylko proste błogosławieństwo, przekonywa o tem wiele świadectw (jak np. Tertul. de Baptism. c. 17; Const. Ap. lib. III c. 9; Epiphan. Haeres 69 n. 2; Haer. 7 8 n. 23). Pierwszy też sobór nicejski (c. 19) z tego tytułu zalicza djakonisse do rzędu ludzi świeckich. Dla zapobieżenia też może jakiego w tym względzie nadużycia, zaprzestano w Galji wcześnie posługiwania s’ę djakonissami (Conc. Aurel. II an. 3 53 c. 13; Conc. Araus. I an. 441 c26; Conc. Epaon. an 517 c. 21 etc.). W niektórych diecezjach dłużeJ się może nieco utrzymały, lecz od VIII w. były już zniesione na ca-
