wyraża się inny Apostoł: A anioły, którzy nie zachowali zacności swej, ale mieszkanie swoje opuścili, na sąd dnia wielkiego, związkami wiccznemi pod chmurę zachował (Judae Y. 6). Niektóre z przytoczonych wyrażeń Pisma Św., jak: djabeł nie został się w prawdzie, lub nie zachowali zacności swej, pokazują dobitnie, że źli aniołowie skazili swą naturę i swe pochodzenie. Nauka Kościoła i Ojców świętych jest jednomyślna; liczne ich świadectwa ob. u Petavius’a, De theol. dogmatibus t. 3; De angelis libr. l C; u. Na potwierdzenie nauki katolickiej wystarczy tu przytoczyć orzeczenia dwóch soborów: IV sobór lateraneński cap. 1 mówi: „djabeł i inne złe duchy od Boga stworzone zostały dobrymi, a same przez się stały się złymi.“ Sobór brakareński (5 63 r.) can. 7 (Braga w Hiszpanji) mówi: jeżeli kto twierdzi, że djabeł nie był od początku stworzonym przez Boga aniołem dobrym, że natura jego nie była dziełem Boga, ale że on z ciemności powstał, i że nie ma Stwórcy swego, ale że sam jest początkiem i istotą złego, jak Manicheusz i Pryscyljan mówili, niecfiaj będzie wyklęty.“ Nauka katolicka, oparta na Piśmie Św., na czele aniołów zbuntowanych stawia jednego, któremu daje szczególniej imię djabła, Lucyfera, książęcia czartów. Mówi bowiem o ogniu wiecznym, zgotowanym djabłu i aniołom jego (Mt. 2 5, 41). Jakożeś spadł z nieba Lucyferze, któryś rano wschodził (Is. 14, 12). Podobnież u Ezechiela (28, 14. 15): Tyś cherub... doskonały w drogach twoich odednia stworzenia twojego, aż się nalazła nieprawość w tobie. Djabeł, jako głowa złych duchów, nosi różne miana: Chrystus Pan zowie go Beelzebubem, Mt. 10, 25. 12, 24. Mr. 3, 22. E. u, 15 (ob. Baal.); u św. Pawła (2 Kor. 6, 15) zowie się Beliałem. W Starym Test. wyraz Bełiał często się powtarza w znaczeniu powyższem: Deut. 13, 18. Sędziów 19, 22. I Król. 1, 16. 2, 1 2. 10, 27. 25, 1 7. II Kr. 16, 7. 20, 1. 22, 5. III Kr. 21, 10. Nahum l, 15. Nadto, tenże djabeł niekiedy nosi nazwę smoka, jak np. Obj. 12, 3. I ukazał się smok wielki, w. 7, i smok walczył i aniołowie jego, w. 9. i zrzucon jest on smok iciełki wąż starodawny, którego zowią djabłem i szatanem, który zwodzi wszystek świat. Jakim zaś był ten książę buntowniczych aniołów, Pismo św. nie objaśnia. Wielu ,z Ojców i pisarzy kościelnych, jak Tertuljan, Laktancjusz, Cyryli Jeroz., Beda, Hieronim, Grzegorz W., św. Tomasz i za nim scholastycy, powszechnie utrzymują, że djabeł, naczelnik duchów buntowniczych, był książęciem wszystkich aniołów i swą doskonałością przewyższał wszystkich: erat princeps angelorum... diabolus nemem choros angelorum sub sua habuit dominatione (Cf. Petav. 1. c. De angelis lib. III cap. 8 n. 2 ad 4). Inni jednak, a mianowicie Grzegorz Nisseński i Jan Damascenus mniemali, że djabeł pochodził z najniższego stopnia aniołów (1. c. n. 5 et 6). Inne złe duchy, zdaniem Ojców, pochodziły ze wszystkich szeregów i stopni anielskich. Według mniemania Ojców i pisarzy katolickich, djabeł dla tego jest głową złych duchów, że ich swą namową i przykładem do grzechu przywiódł, że więcej od innych w zlćm i pogardzie Boga jt-st zatwardziały, a jako taki jest razem głową wszystkich ludzi występnych (Cf. Petav. 1. c. n. 9). 3. Djabeł sam występny, a na wieki od Boga odłączony, wszystką swoją moc, wpływ i działalność kieruje do rozszerzenia złego, czyli grzechu na świecie. Usiłuje on zepsuć duszę człowieka, zaciemnić jego umysł, podniecić jego namiętności, ażeby tym sposobem oddalić go od Boga, pozbawić zbawienia i szczęścia wiecznego.
