Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.4 186.jpeg

w Siedmiogrodzie, jeden z najczynniejszych krzewicieli protestantyzmu w Węgrzech, nazywany dla tego Lutrem węgierskim. Nie znane są szczegóły jego życia, wiadomo tylko że był zakonnikiem. Kuch wywołany przez Lntra oddziałał na niego, opuścił r. 152 7 czy 15 28 klasztor i przeniósł się na Węgry. Tu krótko zabawiwszy, zjednał dla protestantyzmu dwóch magnatów, poczćm 1529 r. udał się do Wittenberga, zamieszkał u Lutra i żył z nim w najściślejszej przyjaźni. R. 15 30 powrócił na Węgry i w Koszycach opowiadał sową naukę. Grzegorz Szegedy, franciszkanin, oskarżył go przed królem Ferdynandem I; musiał więc D. jechać do Wiednia i usprawiedliwiać się przed biskupem Janem Faber’em. T. r. z Wiednia pojechał do Budy, gdzie dwór swój miał Jan Zapolya. D. spodziewał się, że tu znajdzie większe bezpieczeństwo, ponieważ dwór Jana Zapolyi składał się przeważnie z Siedmiogrodzian; lecz i tu franciszkanie niedali mu pokoju i, na ich nalegania, wtrącony został do więzienia. Wszakże złotnik królewski, razem z nim uwięziony, ułatwił mu ucieczkę. D. dwa lata jeszcze przebywał w Budzie, szerzył protestantyzm słowem i piórem. Traktaty jego, jakkolwiek nie były drukowane, w rękopismach jednakże krążyły, bałamucąc umysły do tego stopnia, że O. Szegedy widział potrzebę napisania przeciwko nim swoich Rudimenta salutis. Gdy Zapolya przeniósł 1534 swą rezydencję z Budy do Grosswardein, D. powrócił znowu pod panowanie Ferdynanda, osiadł w Szarwar, u Tomasza Nadasdy, późniejszego palatyna królestwa, a wielkiego protektora protestantyzmu w Węgrzech. Tu D. wydał 1535 r. dwa pisma polemiczne przeciwko Rudimenta salutis; r. 1536 powtórnie zawitał do Wittenberga, a pod koniec r. 153 7 powrócił do Nadasdego, z listem od Melanchtona. Później (r. 1543) B., w nauce swej o Eucharystji, przechylił się na stronę Zwingljusza. Predykanci protestanccy z Szarwar żalili się z tego powodu przed Lutrem, który im r. 1544 odpowiedział: „że niepodobna mu wierzyć tej zmianie; gdyby jednak D. w rzeczy samej tak zmienił swoje zdanie, nie dal mu on do tego żadnej okazji, i nigdy, dopóki przy rozumie będzie, takiej nauki o Eucharystji nie przyjmie.“ Więcej szczegółów o dalszóm życiu i dacie śmierci D-o historją nie podaje. Oprócz wyżej wspomnianych jego pism, pozostał po nim jeszcze jego Hymn, umieszczony w śpiewniku kalwinów węgierskich. Niektórzy przypisują mu przekład węgierski Listów św. Pawła, drukowany w Krakowie r. 1533. Cf. Ribini, Memorabilia august, confessionis in regno Hungariae, 1 78 7; Hist. Ecclesiae reformatae in Hung. et Transylvania. (Klotz).
 De Wette Wilhelm Marcin Leberecht, teolog racjonalistowsko-protestancki, głośny swego czasu, ur. 1780 w Ulla pod Weimarem, uczył się w Jena; 1805 został docentem, 180 7 prof. filozofii w Heidelbergu, 180 9 tamże prof. teologji, 1810 prof. teol. w Berlinie. Napisał: Introdukcję do St. Test., 2 t. Halla 1806; Archeol. hebrajską, Lipsk 1806; Komment. na psalmy, Heidelb. 1811; Introdukcję na St. i Nowy Test., 2 t. Beri. 1817. Wraz z Augusti’m przetłum. na język niemiecki Pismo św., Heidelb. 6 t. 1809 —12. Uwoluiony 1819 z katedry, udał się do Weimaru, następnie do Bazylei, gdzie był prof. i rektorem uniwersytetu; um. 1849. Więcej dzieł jego ob. Enc. Orgelbr. większ. VII 47. Dewin v. Devin (Deyignes) Jerzy, jezuita, francuzkiego pochodzenia, ur. w Wielko-Polsce 28 Paźdz. 1719, do nowicjatu wstąpił w Krakowie 1738 r., wykładał w szkołach język francuzki i był kazno-