Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.4 173.jpeg

szermują pko duchownym, zakazał swym księżom rozpoczynać procesn o czynsze, dziesięciny i t. p., bez uzyskania na to pozwolenia władzy djecezjałnej, wyjąwszy najoczywistszych przypadków słuszności (synod wil. 16 33). Podobnież synod żmudzki r. 16 36 chce, aby wpierw bp przejrzał dowody, na których proces się wspiera, bo często beneficjaci zaczynają sprawę, a kończyć jej nie mogą, przez co narażają kościół na straty, a duchowieństwo na nienawiść możnych. Synod przemyski r. 1641 pod dowolnemi karami zabrania księżom procesować się ze świeckimi, bez słusznej i koniecznej potrzeby. Niektórzy duchowni zaniósłszy sprawę do trybunału w apellacji, przenosili ją do sądu biskupiego, tamując tym sposobem dalszy bieg sprawiedliwości. Inni złośliwie mieszali się w sprawy cudze, aby je przewlec. Za te niegodne podstępy synod krak. r. 164 3 naznacza karę stu grzywien i klątwę, oraz zwrot strat, jeśli stali się ich przyczyną, a synod prowincjonalny, w tymże roku odbyty, skazuje ich do więzienia per integrum semestre, a potem nakazuje z djecezji wydalić. Niemniej przeciwnem karności było udawanie się osób duchownych do trybunału, z pominięciem właściwej władzy djecezjalnej, do której nie przestały należeć sprawy między księżmi zachodzące, jak to wspomnieliśmy wyżej. X. Z. Ch.
 Derbe (Aśp[3r), także AeX[3ćia), małe miasto Lykaonji, u stóp Antitauru, w pobliżu Ikonium i Lystry. Tu przybył św. Paweł, w pierwszej swej (Dz. Ap. 14, 6. 20) i drugiej (ib. 16, l) podróży missyjnej, i z powodzeniem głosił Ewangelję. Późnićj była tu stolica biskupia. Daphnus biskup z D. byl na pierwszym soborze konstplskim; bp Tomasz był na soborze efezkim. Dereser Tadeusz Antoni, karmelita, ur. 1 757 r. w Fahr, we Frankonji, kształcił się w WUrzburgu i Heidelbergu. Wyświęcony na kapłana w Moguncji 1 780 r., wykładał tamże lat kilka filozofję i teologję, ar. 17 83 otrzyma! katedrę języków wschodnich i hermeneutyki biblijnej w Bonu. Tu, w duchu tak zwanej reformy i oświaty, jaki w uniwersytecie tym panował, wydał kilka pism drobnych podejrzanej prawowierności, bo przemawiających przeciw Stolicy Apostolskiej, za udzielnością niemieckiego kościoła; jedno z nich, Commentatio biblica in effatum Christi: Tu es Petrus etc., dostało się 17 90 r. na Index. W Listopadzie 1791 r. D. został profesorem cgzegezy biblijnej i języków wschodnich w Strasburgu, superiorem seminarjum i kaznodzieją katedralnym. W czasie rewolucji, ponieważ nie chciał wyrzec się wiary i kapłaństwa, skazany został r. 1793 na doportację, następnie uwięziony; od gilotyny wszakże uwolnił go upadek Robespiera. Od r. 1 7 94 uczył w Heidelbergu. R. 1801 zapraszano go do Klagenfurtu, 1808 do Królewca i Giessen, lecz margrabia badeński podwyższeniem pensji zatrzymał go w Heidelbergu i mianował roku 1805 badeńskim radcą duchownym. Kiedy r. 1807 katolicki teologiczny fakultet z Heidelberga przeniesiono do Freiburga, przeiiósl się tam na profesora. Od r. 1810 —1811 zarządzał parafją w Karlsruhe, lecz z powodu mowy, jaką miał na pogrzebie w. księcia badeńskiego Karola Fryderyka, został ztąd usunięty i przeniesiony do Konstancji, gdzie miał uczyć języków starożytnych. Nie przyjął wszakże tego miejsca, lecz został profesorem teologji i rejensem seminarjum w Lucernie. Tu urzędowa! aż do Marca 18 14 r., w którym go władza kantonu uwolniła, z powodu, iż tak szwajcarskie duchowieństwo, jak i nuncjatura papiezka