Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.4 143.jpeg

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Wystąpił problem z korektą tej strony.

częściej ma to zastosowanie w dwóch rodzajach spraw, t. j. w dyscyplinarnych i małżeńskich. W każdym z tych rodzajów spraw, delegowany powinien przedewszystkiem zrozumieć doniosłość swej władzy, a mianowicie, czy mu polecono przeprowadzić śledztwo informacyjne, czy też kanoniczne. Jeżeli delegowany z brzmienia reskryptu delegacyjnego nie może poznać, czy do przeprowadzenia śledztwa informacyjnego, czy też kanonicznego wydelegowanym został, zwłaszcza w sprawie karnej o ciężkie przewinienie, powinien o to zapytać biskupa, gdyż nie wolno jest procesem osławiać duchownego winnego, ale dobrej u ludu sławy używającego, co mogłoby się zdarzyć, gdyby delegowany śledztwo formalne rozwinął, nie przeprowadziwszy pierwej informacyjnego. W śledztwie, czyli procesie informacyjnym (ob. Proces), delegowany poprzestać powinien na przekonaniu się, czy jest podstawa do śledztwa formalnego, czyli procesu kanonicznego, i o tóm biskupa powiadomić. Mianowicie zaś w sprawach karnych przeciwko duchownym, powinien zbadać ludzi poważnych i wiarogodnych, czy istnieje pośród wiernych wieść o występnem życiu duchownego i o ile ta wieść jest uzasadnioną; w sprawach zaś małżeńskich, czy zwaśnienie małżonków doszło do tego stopnia, iż znikła nadzieja ich pogodzenia, i czy podawane przez nich przeciwko pożyciu małżeńskiemu, lub ważności małżeństwa zasady, rzeczywiście istnieją. W procesie kanonicznym, na którym wyrok stanowczy ma być oparty, delegowany do wyprowadzenia śledztwa powinien ściśle trzymać się procedury kanonicznej (ob.) i instrukcji od biskupa, lub jego konsystorza, otrzymanej. Jeżeli instrukcja nie zawiera żadnych szczegółowych ścieśnień i ograniczeń, delegowany powinien dopełnić wszystkiego, czego procedura jTrzy prowadzeniu śledztwa wymaga. Dla tego winien do przeprowadzenia każdego śledztwa, t. j. tak w karnej jak małżeńskiej sprawie, przybrać sobie pisarza, jeżeli mu go biskup nie przeznaczył, winien stronę lub strony przed siebie piśmiennemi pozwami wezwać, dołączając kopję reskryptu delegacyjnego, i termin do stawienia się naznaczyć. W pozwie wyrazić powinien swoje imię i nazwisko, chaiakter delegowanego, datę reskryptu delegacyjnego, przedmiot sprawy, nazwiska stron spornych, wezwanie do stawienia się, z oznaczeniem dnia i miejsca, w którćm nastąpić powinno, oraz z wymienieniem aktu, jaki ma być dopełniony (np. pogodzenie małżonków, zawiązanie sporu, badanie świadków i t. p.); w końcu zaopatrzyć winien pozew datą i podpisem i postarać się o otrzymanie autentycznego dowodu wręczenia. Skoro w terminie naznaczonym strony wezwane się stawią, delegowany rozpoczyna czynność aktem odpowiednim naturze sprawy. W sprawie karnej, dochodzonej z urzędu, ustanawia najprzód fakty, o które pozwany obwiniony został, i żąda, aby pozwany każdy szczegółowo z tych faktów przyznał lub zaprzeczył. Tym sposobem dochodzi do ustanowienia tych faktów, które będą przedmiotem śledztwa, gdyż przyznanych nie ma potrzeby dochodzić. Jeżeli sprawa toczona jest w skutek oskarżenia jawnego, wtedy delegowany bada skarżącego na zasadzie podanej przez niego skargi i ustanawia fakty oskarżenia, ściśle je określając, oraz żąda wskazania na każdy fakt świadków, lub innych dowodów. Po czćm bada na każdy fakt obwinionego i, stosownie do jego przyznania lub zaprzeczenia, ustanawia jak wyżej fakty do śledztwa. W sprawach małżeńskich o separację i nieważność małżeństwa, jeżeli sądowne usiłowanie pogodzenia małżonków jeszcze miejsca nie miało, delegowany tego dopełnia. Jeśli