legowany, wykonywając władzę w swojćm imieniu, stanowi instancję, tak, że od niego do delegującego apellować można; pełnomocnik zaś działa w imieniu mandanta i nie stanowi instancji. Co do komisarza, może on być uważany jako delegowany, i często obiedwie te nazwy za jedno się biorą; ale ściśle biorąc, komisarzem jest ten, komu pewien rodzaj czynności stale poruczony został, tak, że może przechodzić od jednej do drugiej sprawy tejże samej natury, nie potrzebując na to nowej delegacji. Juryzdykcja (ob.) delegowana nadawaną bywa albo przez człowieka, albo przez prawo delegatus ab homine, a jure, t. j. albo przez zlecenie władzy szczegółowym reskryptem, albo przez rozporządzenie prawa powszechnego i zwyczaj. Przykładem delegacji a jure może być rozporządzenie soboru trydenckiego, pozwalającego działać biskupom w pewnych razach, jako delegowanym Stolicy Apost., a skutkiem czego od ich wyroków, w tym charakterze wydanych, służy apellacja już tylko do Papieża, a nie do metropolity. Innocenty III przepisał, aby sędziowie delegowani nie byli naznaczani w miejscach od zamieszkania stron odległych, i dla tego chciał, aby najdalej o dwa dni drogi od granic djecezji stron było zamieszkanie sędziego delegowanego (C. Nonnulli 28 de Rescrip. X 1, 8). Tegoż samego i sobór trydencki wymaga (ses. 18 c. 2 de Ref.). Nietylko delegowany przez Stolicę Apost. winien być w bliskości djecezji stron spór wiodących zamieszkały, ale powiniem jeszcze zostawać w godności kościelnej, lub być przynajmniej kanonikiem katedralnym (C. Stałutum 11 de Rescrip. in 6, 1, 8), a sądzić ma w mieście, lub miejscu znakomitszćm, gdzie o prawników łatwo (C. Etsi 2 de Rescrip. in Ciem. 1, 2). Jeżeli kilku przeznaczono delegowanych do tej samej sprawy, ale niezależnie od siebie, to jest bez zastrzeżenia, aby razem sądzili, wtedy ten sprawę prowadzi i sądzi, który pierwszy zaczął, a inni do tego mieszać się nie mogą (C. Quum plures 8 de Off. et potest. deleg. in 6, 1, 14). Gdyby zaś polecono kilku delegowanym wspólnie sprawę osądzić, powinni wszyscy tego razem dokonać, chyba że reskrypt delegacyjny pozwala osądzić sprawę tym, co zechcą się nią zająć, bez udziału nie chcących lub przeszkodzonych, o czćm jednak klauzulę wyraźną reskrypt zawierać powinien, a wtedy może nawet i jeden czynności dokonać (C. Prudentiam 22 de Off. et potest. deleg. Xl, 29; C. Sciscitatus 13 de Rescript. X 1, 3). Jeżeli reskrypt delegacyjny określa czas, w którym sprawa ma być załatwiona, władza delegowanego z upływem tego czasu ustaje, chyba że strony chcą prorogować termin (C. De causis 4 de Off. et potes. jud. deleg. X, 1, 29). Delegowany winien ściśle się trzymać osnowy reskryptu delegacyjnego, pod karą nieważności tego co zdziała, jeżeli przekroczy granice reskryptu (C. Quumdilecta de Rescrip. X 1, 3). Sędzia delegowany ma prawo spełniać wszelkie akty, odnoszące się do sprawy, do której wydelegowany został, i z nią koniecznie połączone. Dla tego zbierając dowody, może przed siebie zapozywać świadków i zmuszać do stawienia się, przyjmować od nich przysięgę, rozsądzać czynione wyłączenia, wyznaczać biegłych i t. p. (C. Praeterea 5 de Off. etc. deleg. X 1, 29). Sędzia przez Papieża delegowany, jego zastępuje miejsce i w tym charakterze ma juryzdykcję nad wszystkimi, do sprawy należącymi, nawet nad własnym biskupem (C. Quia guaesitum i C. Sanę quia 11 de Off. etc. deleg. X 1, 29). Jeśli sędzia delegowany potrzebuje rady, może przybrać jednego lub więcej zdolnych, którzyby wraz z nim sprawę prowadzili (C. 11 Statutum §. 5 Assessorem
