Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.4 139.jpeg

Vorzuge u. Mangel, 1855; A“. Schmidt, D. u. seine Reform der Philosophie, 1 859; Stockl, D. u. seine Reform d. Ph., rozprawa w Katoliku mogunckim 18 60 r. N.
 Deklaracje kongregacji soboru. Ojcowie soboru trydenckiego na ostatniej sessji 4 Grud. 1 5 63 r. wyrazili papieżowi Piusowi IV życzenie, aby w wypadku powstania wątpliwości, lub trudności w zastosowaniu dekretów soboru, zaradził temu, czy to zwołaniem na naradę reprezentantów prowincji, w których powstała trudność, czy zwołaniem nowego soboru powszechnego, czy też innym jakim sposobem. Najodpowieduiejszem uznał Papież ustanowić w tym celu nieustającą komisję z doświadczonych, dostojników kościelnych, w Rzymie. Jakoż przez motu proprio z d. 2 Sierp. 15 64 r. wybrał 8 kardynałów dla czuwania nad ścisłem i powszechnćm wykonaniem dekretów soboru tryd. Papież Sykstus V nietylko to zgromadzenie potwierdził, ale jeszcze r. 158 7 delegował mu władzę ogłaszania, po poprzednićm zniesieniu się z Papieżem, autentycznych wyjaśnień w wypadkach wątpliwych o znaczeniu i zastosowaniu dekretów dyscyplinarnych soboru, skoro o to pytanie zajdzie. Co się tyczy decyzji, odnoszących się do dogmatów, zarezerwował je wyłącznie Papieżowi. Od tego czasu nieustające to zgromadzenie nazywa się iw. kongregacjii tłumaczy soboru trydenckiego, S. Congregatio interpretum concilii tridentini (ob. Kongregacje kardynalskie). Decyzje, resolutiones, i deklaracje, declarationee, tej kongregacji, ogłoszone w formie autentycznej, jakiej prawo wymaga, mają znaczenie prawdziwych przepisów prawa powszechnego; lecz jeżeli, jak się to zwykle dzieje, są tylko odpowiedzią na zapytania bpów pojedyńczych, lub innych przełożonych kościelnych, w rzeczach dotyczących jednego kraju, prowincji, lub djecezji, albo też na zapytania sędziów i stron w jakiej sprawie, wtedy brak im charakteru powszechności i rzeczywiście mają tylko moc prawa, prywatnego, lub cząstkowego, t. j. stanowią prawo dla kraju, prowincji, djecezji, lub sprawy, dla których były wydane. W pierwszej półowie wieku przeszłego poczęto zbierać te deklaracje i ogłoszono je w dziele: Thesaurus resolutionum S. Congregationis Conc. Trident. Romae 1 725—1826 tomów 85 in 4. Prawnik rzymski J. Fortunat hr. de Zarnboni zrobił z tego dzieła alfabetyczny wyciąg, p. t. Collectio declarationum S. Congregationis Cardinalium S. Concil. Trident. interpretum, 1812—1816 t. 8 in 4, z których pierwsze 3 wyszły w Wiedniu, IV i V Ł w Modenie, VI w Budzie, VII i VIII w Rzymie. (Permaneder). X. S. Dekrety papiezkie. Jest to ogólna nazwa pism, w których Papież wydaje rozporządzenie, swoje zdanie, sąd, lub wolę objawia. W miarę tego, jak przedmiotem ich jest dogmat wiary i moralności, lub przepis karności kościelnej, dekrety przybierają nazwę doktrynalnych, lub dyscyplinarnych. W doktrynalnych albo dogmatycznych podąje Papież, jako nieomylny tłumacz Objawienia Bożego, naukę dotyczącą jakiego artykułu wiary, lub przepisu moralności chrześcijańskiej, i takie dekrety nigdy zmianie nie ulegają. W dyscyplinarnych, jako traktujących przedmiot dotyczący karności kościelnej, może być zaprowadzona zmiana, czy przez tegoż samego Papieża, który je wydał, czy przez następców jego, czy wreszcie przez następne sobory powszechne, w miarę tego jak zmiana czasów, rzeczy i osób będzie wymagała. Jeżeli dekret papiezki jest rozporządzeniem stałem, dla całego Kościoła wydanćm, przybiera nazwę konstytucji, constitutio. Jeżeli nie żądano od Papieża wydania jakiego postanowienia, ale sam, uznawszy