Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.4 104.jpeg

va (Guido Grandi), Disquisitio crit. de interpolatione Gratiani, Bonon. 1694 (i w Corp. jur. can. ed. J. H. Bóhmer t. I); J. A. Riegger, de Gratiani collect. canonum illiusąue methodo et meudis, w jego Oblectament. histor. et jur. eccl., Ulm. 1 7 76; Le Piat, De spuriis in Grat. canon. ap. Galland. De vet. can. collect. t. II; Richter, De emendatorib. Gratiani, pars I Lips. 1836; inne dzieła ap. Phillips, opp. cit.; Walter, Lehrb. d. Kirchenrechts § 101, 104, I04a; Aug. Theiner, Disąuis. crit., Maassen, Paucapalea, ein Beitrag zur Gescli. d. jurist. Literatur d. Mittelalt., Wien 1861; Kustmann, Zur Gesch. d. Gratiau. Decret, w Archiis f. Kathol. Kirchenrecht t. X s. 337; Fried. v. Schulte, Zur Gesch. d. Litteratur Ober das Decret. Gratian s, I—III Beitrag, Wien 1870. Cf. Kanonów zbiory. Do lepszych komentarzy na D. Gracjana należą: JDartis, Commentar. in univers. Gr. Decr. (Opera canonica, Paris 1656 f.); Van-Espen, Brev. comment. ad D. Grat. (Opera, ed. Lovanii t. III). Od Decretum poszło, że zajmujących się wykładem prawa kanon, nazwano dekretystami, prawników zaś cywilnych le gis tam i (od lex, prawo). X. W. K.
 Dedan. I. potomek Abrahama z Cetury (Gen. 2 5, 3), w Wulgacie nazywany (1. c.) Dadan; zdaje się od tego protoplasty otrzymało swoją nazwę miasto i pokolenie Dedan, gdzieś na granicach Arabji i Idumei położone (Cf. Ezech. 25, 13. Jer. 25, 23. 49, 7. 8. Isai 21, 13). Dedanici ci prowadzili handel z Tyrem, zwłaszcza kobiercami (Ezech. 2 7, 15. 12).—2. w Yulg. także Dadan, syn Chusa (Kusz), syna Chamowego (Gen. 10, 7); potomkowie jego zapewne z innymi kuszytami (jak Nemrod) osiedli nad odnogą Perską, bo jedna z wysp tejże odnogi zachowała nazwę Daden, przez Syryjczyków zwana Dirin. Ob. Assemani Biblioth. Orient. III 1, 146; III 2, 184, 744.
 96
 Dedykacja, z łaciń. dedicatio. Tak się nazywał u Rzymian akt uroczysty poświęcenia gmachu publicznego, stawiający go pod opiekę bóstwa. W języku kościelnym wyraz ten oznacza: i) akt poświęcenia jakiegoś kościoła, 2) uroczystość liturgiczną, połączoną z tem poświęceniem, 3) rocznicę, czyli święto doroczne tegoż poświęcenia. Wątpić nie można, że pierwsi chrześcjauie, i pod względem poświęcania miejsc na ich wspólne modlitwy i zgromadzenia się wybranych, szli za podaniami takowych obrzędów starego przymierza (Gen. 28, III Reg. 8, I Esdr. 6, 16). Jednakże dopiero kościół jerozolimski, przez Konstantyna W. zbudowany i od biskupów ze wspaniałemi obrzędami, jak mówi Euzebjusz, poświęcony, pierwszym jest w historji kościelnej przykładem publicznego świątyń pańskich poświęcania. Do pierwiastkowych obrzędów przy takowśm poświęceniu należały, jak i dotąd należą: ofiara Mszy ś., modły, śpiewania, pokropienia święconą wodą, namaszczenia olejem ś. i t. p. W dzisiejszym Pontyfikale rzymskim wszystkie te wspaniałe i starożytne obrzędy zebrane i uporządkowane, pod tyt.: De ecclesiae dedicatione seu consecratione, stanowią poświęcenia formę, którego przedmiotem jest kościół, zbudowany na założonym już poprzednio, z osobną benedykcją, węgielnym kamieniu (ob. Pontificale rom., albo w Rytuale De benedictione et itnpositione primarii lapidis pro ecclesia aedificanda); ministrem zaś dedykacji jest jeden i tylko biskup; lubo i dziś tak bywa, jako i w starożytności, że na ten akt zapraszano sąsiednich biskupów, przynajmniej na konsekrację znakomitych kościołów, a korzystając z ich obecności, odprawiano synody prowincjonalne, albo też przeciwnie, jak przy poświęceniu onego kościoła je-