Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.4 092.jpeg

Dechamps Stefan.—Decjusz.
 4) Lettres du prince de Conti, ou Caccord du librę arbitre aiec la grace, Cologne 1 6 89 (także p. t. Lettres d’Armand de Bourbon prince de Conty, ib. 1691); 5) La secrete politiąue des iansenistes et Z’ etat present de la Sorbonne de Paris (16 6 7), i in.
 Decio (Decius) Filip, naturalny syn Trystana z Decio, dworzanina książąt medjolańskich, ur. w Medjolanie 1454 r., uczył się prawa w Pawji, pod kierunkiem brata swego Lancelota i innych znakomitych nauczycieli; gdy Lancelota powołano do Pizy, Decio dla dalszych studjów udat się za nim. Nie skończył jeszcze 22 lat, gdy otrzymał stopień doktorski i katedrę prawa, najprzód cywilnego, następnie kanonicznego. Oba te przedmioty wykładał z takim talentem, iż się wszyscy garnęli do niego; intrygi zawistnych kolegów pozbawiły go katedry. D. przeniósł się do Sieny i tam wykładał prawo kościelne i świeckie. Ok. r. 1490 udał się do Rzymu, gdzie Innocenty VIII Pap. mianował go audytorem Roty. Nie mogąc pogodzić się z kolegami w Sienie, powrócił do Pizy i tu, potem w Padwie, a następnie w Pawji uczył prawa. Gdy w tem ostatniem przebywał mieście, niektórzy wiarołomni kardynałowie poradzili Ludwikowi XII, królowi francuzkiemu, będącemu z Papieżem w nieporozumieniu, zwołanie synodu powszechnego, bez i przeciwko Papieżowi, ponieważ Juljusz II, Papież, swego przyrzeczenia nie dotrzymał i soboru powszechnego nie odprawił. Ludwik zgodził się na to i conciliabulum, z samych prawie Francuzów złożone, otwartćm zostało w Pizie (w Listop. 1511 r.). Decio od króla zapytany, kto ma prawo zwołania takiego synodu, dał się. nakłonić do oświadczenia, że prawo to mają kardynałowie, ponieważ Juljusz II, pomimo widocznej konieczności całkowitej (in capite et membris) reformy Kościoła, ociągał się ze zwołaniem soboru powszechnego. Był też Decio na owem conciliabulum i w jego obronie wydał dwa pisma: Concilium pro Ecclesiae authoritate supra Papam in causa synodi pisanae i Sermo de eadem materia pro justificatione concilii pisani; oba te pisma znajdują się u Goldasta, Monarcb. t. II, i u Bicher’a, Hi6t. Conc. Gen. 1. 4 p. 1 c. 2, Pap. Juliusz II rzucił na Decja ekskomunikę, od której go później uwolnił Leon X, jego dawny uczeń. Utraciwszy podczas wygnania Francuzów z Pawji 1512 r. całe swe mienie, udał się D. do Francji, gdzie w Bourges wykładał prawo kanoniczne przez 2 lata, a król mianował go członkiem parlamentu w Grenobli. Po śmierci swego opiekuna Ludwika XII (1515) D. powołany znowu do Włoch, otrzymał dawną swą katedrę w Pizie, potem w Sienie, ale w Ifońeu stracił pamięć do tego stopnia, iż zaledwie mógł sobie jaką regułę prawa przypomnieć; um. 1535. Oprócz wyżej wspomnianych pism, wydał jeszcze: Commentarius in decretalia digestum tetus et codicem, Lugd. 1531; Commentarius de regulis juris, Colon. 1569; Comilium de reprobatione instrument., Venet. 1546, Spirae 1590; Additiones in Baldum Ubaldum ad Codicem Digestum etc., Lugdun. 1545; Consiliorum t. II, Venet. 1881. Palłaricini w swej Historji soboru trydenckiego (t. 2 p. 273. Faenza 1793) robi uwagę, że D. należał do prawników, którzy podzielali tę przewrotną zasadę, że prawa świeckie na sumieniu nie obowiązują.
 84
 Decjusz (prześladowanie). Za Decjusza było siódme wielkie przeładowanie chrześcjan, które, równie jak Dyjoklecjanowe, liczy się do nąjokrutniejszych. Pokój prawie czterdziestoletni, jakiego używali chrześcjanie od śmierci Septyma Sewera (211) do Decjusza (249), przerwany