Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.4 074.jpeg

siada, jako stworzenie uczynione na obraz i podobieństwo Boże, (donum naturale). Godzi się przy tej sposobności zwrócić uwagę na jasność i ścisłość, z jaką teologowie katoliccy w nauce o stanie pierwotnym człowieka i doskonałości, jaką posiadał w raju, do darów z samej tylko łaski inu użyczonych (donum superadditum) zaliczają nietylko nadnaturalną sprawiedliwość i świętość (justitia et sanctitas supernaturalis), ale również i samej natury jego całość i doskonałość (status naturae integrae sine integritatis, Catech. Rom.), odróżniając te dary od duchownej organizacji jego i od tych władz, które, jak wola i rozum, wynikają koniecznem następstwem z samej natury człowieka, o ile ten jest istotą złożoną, łączącą w sobie ducha i materję. Tak z jednej strony, opisując tę organizację zasadniczą, jako własność samejże natury człowieka (debitum naturae), jako wrodzoną (concreatum) i przeto postradać się nie mogącą, teologowie katoliccy raz na zawsze uchronili się od przesadnych opinji teologji protestanckiej, o radykalnem przez grzech zwichnięciu natury ludzkiej; z drugiej zaś strony, jasno i stanowczo twierdząc, że pierwotna sprawiedliwość i świętość nie była wrodzoną Adamowi, ale była mu użyczoną i jako dar nadprzyrodzony do darów przyrodzonych dodaną (donum supernaturale), ustrzegła się mistyczno-panteistowskiego kierunku protestautyzinu, utrzymującego tożsamość natury i łaski. Dodać tu należy, że dystynkcja ta szkolna i kategoryczne owo objaśnienie dogmatu pierwotnej sprawiedliwości i świętości Adama, jest czemś więcej niż czystą tylko opinją teologiczną, lecz ma niewątpliwie charakter dogmatyczny. Dowodem tego są następujące dwie propozycje, potępione przez Papieży Piusa V i Grzegorza XIII: Art XX/. Natury ludzkiej uzacnienie i wyniesienie do uczestnictwa natury Boskiej, należało się całości pierwotnego stanu człowieka, a przeto należy je zwać naturalnem, a nie nadnaturalnym. Art. XXVI. Całość i niewinność stanu pierwotnego nie była niezasłuż on im natury ludzkiej wyniesieniem, ale naturalnym onejże warunkiem. Ob. art. Adam, Bajus, Podobieństwo Boże, Grzech pierworodny, Sprawiedliwość pierwotna, Łaska. (Stadlbauer) H. K.
 Dar duchowny, albo nadprzyrodzony (-^apt3p.ata 7uveo[j.aTtxa, charismata, gratiae spirituales, albo rzadziej spiritualia). Według ś. Pawła, życie duchowne Kościoła podobne jest do organizmu ciała ludzkiego. „Jako ciało jedno jest, a członków ma wiele, a wszystkie członki choć ich wiele jest i każdy ma własne swoje przeznaczenie, wszakże są jeduem ciałem, i wszystkie pospołu do wspólnego pożytku służą, i wszystkie zarówno są potrzebne, choć słabsze większego starania potrzebują od mocniejszych, i jeśli co cierpi jeden członek, społu cierpią wszystkie członki: takżeć jest i Chrystus, to jest społeczność chrześcjańska, którą Chrystus założył, która jest ciałem Jego, a On ciała tego jest głową:J taka jest w skróceniu nauka Apostoła o podobieństwie Kościoła i ciała ludzkiego, zapisana obszerniej w liście pierwszym do Koryntjan (r. 12). Lecz nie z siebie ma człowiek owo życie, ożywiajcie ten duchowny organizm, życie wewnętrzne, święte i Boskie odrodzonego człowieczeństwa; bo sam z siebie, powiada ś. Paweł, człowiek żyje tylko wedle ciała. Zycie ono poczyna się z Ducha ś.: jako członek ciała Chrystusowego, człowiek staje się uczestnikiem Ducha ś., zostaje w jedności i społeczności jego: Communicatio Sancti Spiritus (II Kor. 13, 13), i przez tego Ducha zjednoczeui, wszystkie też Członki tworzą między sobą jedność