Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.4 072.jpeg

we Florencji katedrę do wykładu Dantego i Boccaccio pierwszy ją zajmował; toż samo wkrótce uczyniono w Bolonji, gdzie Benvenuto da Imola nauczał; później w innych miastach Włoch. U nas przekłady już dłuższych, już krótszych ustępów Boskiej Komedji dali: Józef Sękowski (o Ugolinie, w Dzień, wileńskim 1818), Mickiewicz, Lud. Kamiński, Kraszewski, Lenartowicz, Kulczycki. Całkowity przekład dali: Juljan Korsak (Warsz. 1860), Antoni Stanisławski (Toznań 1870). Z Niemców, którzy tłumaczyli i studjowali Danta, odznaczają się: Philalethes (zmarły 1873 r. król saski Jan), C. Witte, Kannegiesser, Blanc, Notter, Tanner, J. Hoffinger, Foerster, Oeynhausen, Dhden, Schlosser, Euth (Geschichte der ital. Poesie) i Kopisch; z Francuzów. Ozanam i Artaud dc Montor. Wydań i tłumaczeń Danta ilość jest ogromna; przegląd ich daje J. Ferrari w swojem Manuale Dantesco, Bassano 1865, i Giornale del Centenario di Dante Alighieri, Flor. 1864—65. Stanowisko D-a do Kościoła wyświecają dwie znakomite rozprawy, umieszczone w Historisch-Politische Blatter (t. 49 s. 81 i t. 57 s. 33), a jego znaczenie w dziejach cywilizacji przedstawił J. Bach w swoich Vorlesungen ttber D., pomieszczonych w OesterreichischeYierteIjahresschrift fttr kath. Theologie, t. V s. 356. Wielu malarzy próbowało przedstawiać rysunkiem i pędzlem poetyckie widzenia Dantego, a z nowszych: Cornelius, Yogt, Yogel von Vogelstein, Genelli i inni. Cf. Literarischer Handweiser, 1869 Ner 76 s. 60. Do życiorysu D’go, oprócz wielu szczegółów w jego dziełach, ob. Joan. Mar. Jac. Philelphi (f 1480 w Mantui), Vita Dantis Aligherii, ed. D. Moreni,Florent. 182 8; Siconis v. Xiconis Palentani (Bicci, ok. r. 1405) Vita Dantis, Boccaccii et Petrarchae, ap. L. Mehus, Specimina hist. liter. Florent. saec. 13 et 1 4, Florent. 1747; Leon. Bruni (f 1444) Vita di Dante etc., Firenze 1853. Cf. /’aur, Ueber d. Quellen d. Lebensgcscb. Dantes, Górlitz 1862. Nowszą literaturę o D. ob. Sybel, Histor. Zeitschr. 1861 8. 534. (Muller). J. N.
 Dantyszek (Dantiscus, t. j. Gdańsczanin, od miejsca urodzenia tak zwany) Jan, z niemieckiej, niegdyś zamożnej, później zbiedniałej rodziny Hoeffen ów; dziad jego, powroźnik, nazwany od rzemiosła Flachsbinder em, dał tę nową nazwę rodzinie. Jan D. ur. 1485. Ojciec jego Szymon widząc, że syn nie ma ochoty do powroźnictwa, wysłał go do Krakowa na nauki około 1497 r., gdzie odznaczał się swoją poetycką zdolnością. Dalekie potem odbywał podróże po Europie, Ziemi ś., a nawet zajrzał i do Arabji. Osiadłszy w Krakowie, chciał wyłącznie oddać się nauce, a mianowicie teologji, poezji i prawu, gdy król Zygmunt Stary powołał go do dworu i używał do prac kancełlarji dyplomatycznej. Wyświęcony na księdza, został proboszczem w Gołębiu, djec. krak., wszakże ciągle przy królu zostawał. Posłował do Wenecji, żeby ją nakłonić do wojny z Turcją, co gdy się nie udało, wrócił do Wiednia, gdzie został posłem przy cesarzu Maksymiljanie. Jego zręcznością zawarty był pokój cesarza z Wenecją, za co cesarz ndarował go wieńcem poetyckim i szlachectwem, przydomkiem o Curiis, a uniwersytet wiedeński dał mu stopień doktora prawa. Zostawszy kanonikiem warmińskim, miał sobie zleconą sprawę Bony o dziedzictwo księstwa Baru, które następca Maksymiljana, Karol V, chciał zająć na skarb po śmierci Izabelli aragońskiej, matki Bony. Karól V polubił Dantyszka, woził go z sobą w swych podróżach, wziął go nawet z sobą do Hiazpanji, choć innym posłom zakazał za sobą je-