Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.4 063.jpeg

sługująca na uwagę, że autor do każdego punktu ze wspomnianych nauk dodaje obfitą specjalną literaturę.
 Dannenmayer Mateusz, ur. w Oepfingen, w Szwabji, ls Lut. 1744 r., uczył się w Ehingeń, następnie w Augsburgu u jezuitów słuchał filozofji, poczćm uczęszcza! na wykład teologji w uniwersytecie freiburgskim, w Bryzgowji, gdzie też, po przyjęciu święceń kapłańskich w Konstancji, otrzymał stopień dra teologji. E. 1 7 78 został w Frciburgu professorem polemiki, a w rok potem professorem historji kościelnej. Jego znakomite odczyty zjednały mu wielki rozgłos, w skutek Czego cesarz Józef XI, r. 178G, powołał go na professora historji kościelnej do uniwersytetu wiedeńskiego, wkrótce otrzymał urząd nadwornego cenzora ksiąg i teologicznego egzaminatora. Na kjlka jednakże lat przed śmiercią, która nastąpiła 8 Czer. 180 5 r., uwolniony został od obowiązków professora, a w nagrodę zasług otrzymał urząd pierwszego kustosza bibljoteki uniwersyteckiej. Pisma jego są następujące: Introductio in historiam ecclesiae christ. unwersam, Frib. 1 7 78; Historia controcersiarum de liIrorum symbolicorum auctoritate inter lutheranos agitatarum, Frib. 1 7 80; Institutionum hist. eccl. N. Test. Periodus I a Chr. nato usq. ad Constantinum M., Argent. 1783; Institutiones historiae eccl. N. Test., Viennae 1 788, 2 t. (2 wyd., przez samego autora zmienione, lecz dopiero po jego śmierci ogłoszone 1806 r.). Dzieło to otrzymało nagrodę 100 dukatów, jaką przeznaczył cesarz Józef za napisanie odpowiedniej dla szkół historji kościelnej. 11. 1 7 90 w 4 tt. wydrukowane w Wiedniu Leit/aden der Kirchengeschichte nie jest dziełem samego D-a, lecz jego uczniów, którzy je z notat, na jego wykładach robionych, ułożyli. (Sehuckj. X. K. W.
 Dante (Durante) Alighieri. Epoką najwyższego rozkwitu wieków średnich był wiek XIII. Kościół i państwo, papieztwo i cesarstwo, wzajem się uzupełniając, rozwijały harmonijnie życie chrześcjańskiej Europy. Podobnie więc jak państwo i Kościół w owych czasach w zgodną zlewały się harmonję, tak samo teologja i filozofja święty z sobą zawarły związek w rozkwitającej scholastyce XII i XIII wieku. A co nauka zdobyła, to przechodziło też zaraz w sferę sztuki i przyoblekało się w kształty piękna. Podniosłe strony rycerstwa, oraz głębokość myśli i uczuć religijnych tchnęły uowe życie w krasomówstwo, poezję, rzeźbę i architekturę. Po tej epoce bujnego rozwoju wieków średnich, wrychle następują czasy upadku. Kościół i państwo, które w jedności na krótko tyiko utrzymać się zdołały, rozpoczynają z sobą zawziętą walkę. Harmonja wiary, nauki i życia coraz więcej znika, a powątpiewanie osłabia związek filozofji z teologją. W sferze politycznej i materjalnej rozbudzone uczucie dojrzałości i siły klas miejskich, rosnących w dostatki, dzięki podnoszącemu się handlowi, wytwarzają pierwiastek demokratyczny powoli, lecz ciągle podkopujący instytucje dawne, a przygotowujący nowy porządek polityczny w Europie. Ów pamiętny XIII wiek wydał także męża, który jest wiernem dodatnich i ujemnych stron swojego czasu odbiciem, męża, który nietylko do swojej epoki i swojego narodu, lecz i do całej ludzkości należy, Dantego Aligbieri. Urodził się on U65 r. we Florencji, mieście bogatem i znakomitem, lecz zamieszkami wewnętrznemi ciągle trapioućm. Rodzina, z której pochodził Dante, należała do starej szlachty, trzymającej stronę gwelfów. Pradziadem Dantego byl niejaki Cacciaguida, którego syn przybrał imię