rzetelności zeznania, i opowiadają przed zgromadzeniem o jej mniemanym występku. Zuzanna w skutek tego zostaje skazaną na ukamienowanie. Już ją prowadzą na miejsce kaźni, gdy w tém młodzieniec Daniel powstrzymuje smutny pochód, wołając, że świadectwo było fałszywe. Sąd rozpoczyna się na nowo: D. sędziów rozłącza i każdego z nich pyta osobno, pod którém drzewem widział Zuzannę rozmawiającą z mniemanym młodzieńcem? Pierwszy rzekł: pod trzmielem (sub lentisco, gr. σχῖνος). Na co D.: „Anioł Boży... rozetnie cię (σχἰσει σε) na poły.“ Drugi rzekł: „pod jodłą“ (gr. πρῖνος, sub ilice); a D. odrzekł: „czeka anioł pański, mający miecz, aby cię rozpiłował (πρἰσαι σε) na poły.“ Po tém przesłuchaniu, widoczną się stała niewinność Zuzanny, a sędziów niesprawiedliwych ukamienowano. Ostatni rozdział (XIV) opowiada o zniszczeniu świątyni i wytępieniu kapłanów Bela, o zabiciu smoka i drugiém cudowném ocaleniu Daniela w lwiej jamie i o nakarmieniu go przez Habakuka proroka (ob. § 2). § 7. Chronologja dziejów Danielowych jest następująca. Przy końcu trzeciego, a na początku czwartego roku Jojakima I, króla judzkiego, który był pierwszym rokiem Nabuchodonozora (ob. t. a. Cf. Jer. 25, 1. Dan. 1, 1. Cf. Reinke, Beiträge zur Erklärung d. Alt. Test. I 256), król Jojakim I uprowadzony został do Babilonji. Przyjąwszy, że Jojakim wstąpił na tron ok. r. 609 przed Chr., więc trzeci rok Jojakima i uprowadzenie jego wypadnie r. 607. Daniel (1, 1...) łączy wiadomość o tém uprowadzenia króla z wychowaniem swojém na dworze Nabuchodonozora; ztąd wnosić należy, że w tymże roku (607) on z Jojakimem dostał się w niewolę do Babilonu i pozostał może jako zakładnik z rodziny królewskiej, podczas gdy królowi samemu powrót do Jerozolimy dozwolony został. D. był wtedy puer eruditus omni sapientia (Dan. 1, 4); Nabuchodonozor kazał go tylko douczać „pisma i języka chaldejskiego.“ Mógł wtedy mieć lat 12. Tekst Dan. 1, 5 mówi, że Nabuchodonozor kazał go wychowywać przez 3 lata. Po ich upływie („gdy się wypełniły dni, od czasu jak król rzekł, aby je wprowadzono“ do pałacu na wychowanie; Dan. 1, 18), Nabuchodonozor wezwał Daniela i trzech młodzieńców przed siebie, i z odbytej z nimi próby, względem postępu w naukach, okazał się bardzo zadowolonym (ib. 1, 19 — 20). Jeżeli zaś D. r. 607 był wziętym do pałacu na naukę, to ukończenie 3 letniej edukacji jego wypadnie r. 604 przed nar. Chr. § 8. Po tej próbie nastąpiła historja Zuzanny (§ 6). Musiało to być wkrótce po r. 604, bo D. nazwany jest jeszcze „chłopięciem“ (παιδάιρον, 13, 45), zatém mógł mieć lat 16. Wprawdzie ostatni wiersz rozdziału 13-go kazałby mniemać, że to się działo przed objęciem tronu przez Cyrusa (536 r.); lecz wiersz ten należy do rozdziału następnego (14), gdzie jest mowa o Belu i smoku. Z drugiej znów strony przeciw tej chronologji może się nasuwać wątpliwość następująca. D. uprowadzony został w r. 607, czyli w Nabuchodonozora roku 1; deportacja zaś pierwsza mieszkańców Judei nastąpiła dopiero w 7 lat potém (IV Reg. 24, 12), t. j. r. 599, kiedy król Joachim II, po 3 miesięczném panowaniu, został wzięty do Babilonu. Z historji zaś Zuzanny widać, że mąż Zuzanny już był osiadłym właścicielem w Babilonji, że w domu jego odbywały się sądy według praw żydowskich (13, 4 — 6), zkąd wnosić należy, że między pierwszą deportacją (599 r.) a sądem na Zuzannę upłynęło lat kilka. Daniel więc musiałby mieć podówczas lat przeszło 20 i nie mógłby być nazwanym
