cześnie z sejmem augsburgskim), na którym teologowie katoliccy i luterscy mieli dysputować i każda strona bronić swych artykułów wiary. Luteranie przedstawili swą naukę w 43 zdaniach teologicznych; katolicy wykazali, że zdania te są heretyckie. Lutrzy w odpowiedzi napisali obronę, podobną do augsburgskiej. Fryderyk um. r. 1533; syn jego Chrystjan III, zapalony luteranin, gwałtem, od razu zniósł prawa i wpływ hierarchji: lud po większej części nie wiedział, że został oderwany od Kościoła. Dla przeprowadzenia swej myśli, król zwołał sejm z zupełném zeń wyłączeniem stanu duchownego, a w dniu zgromadzenia się sejmu kazał uwięzić wszystkich bpów. Szlachcie przedstawił korzyści z uczestniczenia w łupach po duchowieństwie, i tym sposobem zjednał ją dla reformy. Wówczas też postanowił zupełnie wytępić religję katolicką w całém państwie. Bpów zmusił do uroczystego zrzeczenia się własności kościelnej i do obietnicy, że nie będą tamować szerzenia się luteranizmu. Proboszczowie zmuszeni byli zrzec się swego beneficjum, lub przyjąć nową naukę. Wprowadzenie więc protestantyzmu do Danji, równie jak i do całej w ogóle Skandynawji, było wyłącznie dziełem gwałtu siły materjalnej. Kiedy Chrystjan przemocą odrywał Danję od Kościoła (w tymże czasie Henryk VIII toż samo robił z Anglją), Bugenhagen (ob.), mianowany kaznodzieją dworu, układał z upoważnienia króla nowy porządek kościelny w duchu reformatora saskiego, koronował królewską parę, na miejsce bpów wyświęcał superintendentów, którzy, po śmierci swych poprzedników katolickich, poprzyjmowali także nazwy bpów; tym sposobem hierarchja bpia przechowała się w protestantyzmie duńskim. Co się tyczy obrzędów, Bugenhagen pozostawiał wiele ceremonji katolickich; lud prosty nie wiedział, że istotna zmiana zaszła w Kościele i mimowiedzy odpadł od jedności wiary. Nowy porządek kościelny, ułożony przez Bugenhagena, a zatwierdzony przez króla, zaprowadzony został także w Norwegji, Szlezwigu i Holsztynie, które wtenczas należały do korony duńskiej, jak to widać z samego tytułu tego elaboratu: Ordinatio ecclesiastica regnorum Daniae, Norvegiae ac ducatuum Slesvicii et Holsatiae, jussu Christiani III, regis Daniae, cujus diploma est praefixum, latine a Bugenhagio conscripta. Jaki duch poświęcenia przewodniczył tym wszystkim przekształceniom religijnym, łatwo można poznać ze słów zbogaconego Bugenhagena, który powracając z Danji (1542), gdy stanął na ziemi niemieckiej, upojony radością, zawołał: „Tu meum, Dania, habeas evangelium, ego nummos tuos“. Danjo! miej ty moją ewangelję, ja mam twoje złoto. Od r. 1537 nikomu nie wolno było mieszkać w Danji, kto nie był protestantem. Tak więc polityka królów, chciwość szlachty, skażenie obyczajów duchowieństwa, jak wszędzie, tak i tu spowodowało wprowadzenie tak zw. reformacji. Ob. Langebeck, Scriptores rer. Danicar., ed. P. F. Suhm, Havn. 1772 — 1834, 8 v. f. Friedr. Münter Kirchengesch. von Dänemark und Norvegen, Leipz. 1823, 1831, 1833, 4 tt. W. J. Karup, Gesch. der kathol. Kirche in Dänemark, Münster, 1863 (na franc. przełożył D. van Becelare, Hist. de l’égl. cathol. en Danemark, Bruxelles, 1861) i in., które przywodzi Gams (Series episc. s. 329...) — 3. Konstytucja duńska z r. 1849 zniosła zakaz wyznawania wiary katolickiej, wprowadzając wolność wyznań. Założono wówczas dwie stacje missyjne: jednę w Kopenhadze, drugą w Fridericji, a później (1867) dwie jeszcze: w Randers i w Odensee. Obecnie misja duńska liczy 2100 katolików, 10 misjonarzy, z których jeden krajowiec, 9 kościołów lub
