Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.4 023.jpeg

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

chowieństwa i ludu, zamieszaniu koniec położył (Socrat. Sozom. II. cc.) i Ursyna wypędził (Paźdz. 366 r.). Ursyn jednak wrócił (15 Września 367); dopiero w 2 miesiące potém, z rozkazu Walentynjana ces. Rzym opuścić musiał (Faustin. etc. l. c.). D. widząc się utwierdzonym na stolicy, zwrócił swe starania ku utwierdzeniu wiary, przeciw arjanom, macedonjanom i innym. W tym celu odprawił w Rzymie kilka synodów: niektórych, lubo postanowienia się przechowały, jednak chronologja jest trudną do oznaczenia (Hefele, Conciliengesch. § 89). Autor Vitae S. Eusebii presb. rom. († 357 ap. Baluz. Miscell. I 33) opowiada o synodzie (366 v. 367 r.), na którym miał być potępiony Liberjusz Pap. (ob.); lecz zkądinąd o tém nie wiemy; również nie możemy uważać za pewne tego, co opowiadają w swej skardze Faustyn i Marcellin, jakoby D. zwołał bpów dla potępienia Ursyna, lecz ci odpowiedzieli, że nie potępią go bez przesłuchania. Do pewniejszych synodów przez D’ego odprawionych należą: 1) r. 368 przeciw Ursacjuszowi, Walensowi i ich zwolennikom (S. Athanasii ad Afr. eppos epla); — 2) między r. 369 — 371 synod z bpów Italji i Gallji, na którym potępiony został Auxencjusz, arjanin, bp medjolański, i odrzucony synod odbyty w Rimini; list tego synodu Damazowego ap. Theodoret, Hist. eccl. II 22; Sozomen, VI 23; ap. Coustant, Eplae R. P. 481. 487. — 3) R. 374 — 376, odbyty na prośbę bpów wschodnich: D. tu potępił Apollinarego z Laodycei (ob. tej Enc. I, 334) i Tymoteusza bpa Sebasty za błędy macedońskie (ap. Theodoret. V 10; ap. Mansi Concil. III 481); znajdował się na tym synodzie Piotr, bp aleksandryjski, następca św. Atanazego (cf. Theodoret. V, 11; Coustant, 571; Socrates IV 22). — 4) R. 376 v. 378, na którym potępione zostały wszystkie herezje dawniejsze i ówczesne (Theodoret. V 11; Coustant Eplae 507, 517; Mansi III 425). — 5) Roku 378; na nim uroczyście złożeni zostali z zajętych stolic bpich: Tymoteusz i Vitalis, i potępiony apollinaryzm (Sozomen VI 25; cf. Theodoret. V 10). — 6) R. 378; bpi na tym synodzie prosili ces. Gracjana i Walentynjana, aby ramieniem swojém popierali wyroki Papieża, a w odleglejszych stronach metropolitów katolickich (Coustant 523; Mansi III 624). Wkrótce potém Gracjan, sam objąwszy panowanie, dozwolił prawowiernym bpom powrócić z wygnania, a wszystkie kościoły polecił oddać tym, którzy z D. trzymają (Socrat. V 2; Sozomen. VII 1; Theodor. V 2). Według innych, ostatni synod odbył się r. 380 (nie 378) i, oprócz wspomnianej prośby do cesarzów, potępione na nim zostały herezje: sabelljanizm, arjanizm, fotynjanizm, marceljanizm, apollinaryzm i in. (cf. Hardouin, Concil. I 839; Mansi III 624). Za D. odbył się sobór konstantynopolitański I (ob.) 381 r.; on także potwierdził złożenie Maksyma Cynika z bpstwa kpolitańskiego (380 r. Mansi VIII 749), a na jego miejsce polecił obrać innego (ib. s. 750, Coustant 535, 539). R. 382 odprawił jeszcze synod w Rzymie, na którym znajdowało się kilku reprezentantów od bpów wschodnich (Hefele § 102). Św. Hieronim, z polecenia D’go, ułożył wyznanie wiary (cf. S. Hieronym. Epist. 86 ad Eustoch. Rufin. De adulter. libror. Origen w Opp. S. Hieron. ed. Benedictinor.); z innych czynności tego synodu wiadome są tylko: potępienie apollinaryzmu, wyklęcie Flawjana bpa Autjochji i kilku in. (cf. Sozomen VII 11). Z zachęty D’ego, św. Hieronim na nowo tłumaczył Biblję, lub poprawiał dawny jej przekład (ob. Wulgata) i objaśniał niektóre części kommentarzami (Coustant, 579). Sam też D. był poetą. Do śpiewu kościelnego