Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.4 016.jpeg

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

a dawniej jeszcze Arduba (Ardula?). Krezemir IV, król Chorwatów, założył tu 1050 stolicę bpią. c) Trau lub Tragur, Tragir, dawne Tragurium, podług jednych stolica biskupia z VIII w., podług innych z XI w. Dzisiejsza djecezja Sebenico w 7 dek. ma 59 parafji, z 68,000 wier., księży 64. Kapituła ma 2 prał., 4 kanon., 6 kan. honor. Klasztory: 4 franciszk. 1 dominik., 1 minoryt. i żeński benedyktynek. Brak seminarjum. 5) Raguza (Epidaurus), biskupstwo od r. 530, arcybiskupstwo od r. 990, z sufraganjami, podług Le Quien (Oriens Chr. II 277): Budua, Decaterum, Ulcinium, Suacia, Scodra, Dyrrhachium, Drivastum, Bosna, Terbunium, Zachlumia. Notitia Coelest. wylicza 13 sufraganji: Stagnensis, Bossenen. (Bośnja), Tribunien. (Trebinje), Caternien. (Cattaro), Rosen. Biduanen (Budua), Antivaren., Dulchinen. (Dulcigo), Suacinen. (Sappa), Drivasten. Polasten. (Polati), Scodrunensis (Scutari), Arbanen. (Arbe). Gdy Antivari zostało metropolją, otrzymało 6 ostatnio wymienionych stolic za sufraganje. Z pozostałych przy Raguzie w 1824 r. były już tylko 3 przy starej metropolji: Stagno, Trebinje, Marcano i Curzola. Leon XII zamienił (1828) Raguzę na biskupstwo, połączywszy z nią dawne biskupstwa: Stagno i Nigro-Corcyra (Curzola). Obecnie djecezja Raguza w 5 dekanatach liczy 45 probostw, z 55,000 dusz. Kapituła ma 2 prał., 4 kan. i 5 kan. honor.; seminarjum większe i mniejsze pod kierunkiem jezuitów. Księży świeckich 92, minorytów 43 w 7 kl.,. nadto 2 kl. dominik., 2 pijarów, 1 jezuitów i 1 sióstr miłosierdzia. 6) Spalatro v. Spalato, — Macarska (dawniej stolica była w Salona), najdawniejsze bpstwo, od św. Tytusa datujące, jak już nadmieniliśmy, było metropolją całego Illyryku od III w. Na terrytorjum wschodniego Illyryku, dawnej djecezji cesarstwa, obejmującej dzisiejszą Dalmację, Slawonię i Kroację, tudzież części Hercegowiny, Albanji, Bośnji i Serbji, od V — VIII w. dwie były metropolje: Salona i niedaleko niej leżąca Dioclea, miejsce urodzenia Djoklecjana. Pod Saloną zostawały stolice: Spalatum, Tragurium, Scardona, Arausona (Castellum Idra), Enoa, Arbua, Veglia, Epidaurus (Ragusium), Absarum. Do Djoklei, która była dawną sufraganją Seodra (Skutari), należały: Antibarium, Budua, Ecatarum (Cattaro), Dulcignum, Suavium, Scodra, Drivastum, Polletum, Sorbium, Bosonium, Tribunium, Zaculmium. Dioclea zamieniona niewiadomo kiedy na stolicę biskupią, została sufraganją metropolji Dyrrachium. Utrzymują niektórzy, że metropolja z Djoklei przeniesioną była do Raguzy; r. 1062 Dioclea połączona z Antivari. Metropolja Salona, następnie Spalato nazwana, po różnych zmianach swego terrytorjum, w końcu zeszłego wieku miała następujące sufraganje: Zengh, Modrus, Nona, Scardona, Knin, Lesina, Trau, Sebenico, Diacovar, Macarsca, Dumno. Arcybiskup Sforza Panzoni (1617 — 1640) otrzymał tytuł i prawa prymasa Dalmacji i Kroacji. Po śmierci ostatniego arcybiskupa (1807), stolica ta wakowała 20 lat. Leon XII bullą z 30 Lipca 1828 r. połączył z tą stolicą djecezję Macarsca (stolica biskupia od XI w.), ale arcybiskupstwo zamienił na biskupstwo i poddał je metropolji w Zara. W 7 dekanach djecezja ta ma 68 probostw, 121,000 wiernych, księży świeckich 136; dwie kapituły katedr.: w Spalato i w Macarsca, kolegjacką kapitułę w Tran. Klasztorów: 9 francisz., 3 dominik., 1 minorytów, 1 kapucynów; żeńskich: 1 klaryssek, 1 dominikanek. Seminarjum liczy 40 wychowańców. Dla greków nieunitów, mieszkających w Dalmacji niegdyś weneckiej, rzeczpospolita Wenecka założyła 1761 r. biskupstwo w Sebenico, liczące