śmierci (15 Kw. 1570). Pisma jego są po większej części dogmatyczno-polemicznego charakteru i odznaczają się niepospolitą erudycją. Najważniejsze z nich są: Disputatio adversus latinorum de cultus religiosi objecto traditionem, qua demonstratur, vetustissimis ad an. D. 300 christianis ignotos et inusitatos fuisse eos cultus, quos nunc in romana communione solent Eucharistiae, Sanctis, Reliquiis, Imaginibus et Crucibus deferre, Genevae 1664. — De cultibus religiosis latinorum libri IX, Gen. 1671. — De confirmatione et extrema unctione, Gen. 1669. — De sacramentali sive auriculari latinorum confessione, Gen. 1661. — De jejuniis et quadragesima, Devent. 1654. — De pseudepigrahis apostolicis, Harderw. 1653. — De poenis et satisfactionibus humanis libri VII, Amst. 1649. — De la creance des Pères sur le fait des images, Genève 1641, przez autora na łaciński język przełożona. — Apologie des églises reformées, 1633. Największy rozgłos wywołał jego traktat, pierwotnie po francuzku napisany i drukowany w Genewie: Traité de l'emploi des saints Pères pour le jugement des différends de la religion, przetłumaczony następnie na łacinę przez Mettayera, kaznodzieję w St. Quentin: De usu Patrum ad ea definienda religionis capita, quae sunt hodie controversa, Genev. 1656, a na angielski prawdopodobnie przez T. Smith, w Lond. 1651. W dziele tém D. odrzuca powagę Ojców Kościoła w sprawach dotyczących się różnic religijnych. Przeciwko niemu wystąpił angielski teolog Maciéj Scrivener: Apologia pro sanctis Ecclesiae Patribus adversus Jo. Dallaei libros de usu Patrum, 1672 Lond. — 20 tomów kazań D-a wyszło z druku od 1644 — 1670. — Życie D. opisał syn jego Adrjan, kaznodzieja w Rochelle, a po odwołaniu edyktu nanteńskiego w Zürich (ur. w Paryżu 1628, um. 1690), p. t. Abrégé de la vie de J. Daillé avec un catalogue de ses ouvrages, Genève 1671. (Seback). J. N.
Dalmacja, prowincja na wschodnim brzegu morza Adrjatyckiego, część Illiryku zachodniego. W starożytności Dalmatowie zamieszkiwali kraj nadbrzeżny; od południa mieli Macedonję i Epir, od wschodu Trację (Thracia), od północy plemiona illiryjskie: Liburnów i Japodów, z któremi prawdopodobnie łączyło ich wspólne pochodzenie. Nazwę Dalmatów (v. Delmatów) wywodzą od miasta Delminium, będącego w głębi kraju (cf. Strabo, Rer. gegr. VII s. 484). Rzymianie od r. 156 przed Chr. zaczęli podbijać Dalmację, pozdobywali miasta nadbrzeżne i osadzili je mieszkańcami z Italji, lecz w głębi kraju pozostawali jeszcze Dalmatowie, którzy, w górach się kryjąc, zmuszali Rzym do ciągłego utrzymywania tam legjonów (Mannert, Geogr. d. Griech. u. d. Röm. VII 293). Przy podziale cesarstwa na prowincje senatorskie i imperatorskie, z początku August zaliczył Dalmację do pierwszych; lecz potém, dla ciągłych w niej rozruchów, sobie zostawił mianowanie dla niej prokonsula (Dio Cassius, Hist. rom. l. 53 c. 12 l. 54 c. 34). Dalmacja, jako prowincja rzymska miała szersze granice, aniżeli jako kraj Dalmatów; zaliczono bowiem do niej plemiona illiryjskie na północy D. będące: Liburnów i część Japodów aż po rzekę Sawę. Tak więc D., oprócz dzisiejszej krainy tegoż nazwiska, obejmowała Kroację, znaczną część Bośnji, Hercogowinę, Czarnogórze i część Albanji po za Skutari. Z togo powodu Konstantyn Porfyrogenit (De admin. imper. s. 348, ed. Bonn.) przez D. rozumie cały zachodni Illiryk, z wyjątkiem Noryku. Chrześcjanizm już w pierwszych czasach apostolskich zaprowadzony tu został przez Tytusa, ucznia świętego Pawła (II Tim. 4, 10). Mało jednak mamy wiadomości o hierarchi-
