Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.4 011.jpeg

s. 47), że 4 ryby-ludzie, nazywani Oannesami, nauczyli Babilończyków wszystkich rzemiosł i że jeden z nich nazywał się także Odakon. Rabbi Kimchi w komentarzu do I Reg. 5, 1 twierdzi, że Dagon aż do brzucha miał postać człowieka, dalej ryby; Raschi zaś, że cały był rybą. X. W. K.
 Dalberg Karol Teodor, baron z linji Dalberg-Hernsheim, ur. 8 Lutego 1744 r. w pałacu swych przodków w Hernsheim pod Worms. Ojciec Karola, tajny radca elektora mogunckiego, rządca Wormacji i burgrabia Friedbergu, dał synowi staranne wychowanie, przeznaczając go do stanu duchownego. Otrzymawszy doktorat prawa w Heidelbergu (1761), Karol D. zwiedził kilka dworów niemieckich, został domicellarjuszem przy katedrze mogunckiej, a następnie kanonikiem w Würzburgu, Moguncji i Worms. D. mało się zajmował teologją: z 35 pism, jakie zostawił, nie ma żadnego teologicznego. Prawa zaś kanonicznego uczył on się pod wpływem zasad febroniańskich (ob. Febroniusz), czém objaśnia się jego fałszywy kierunek kościelny i jego marzenia o narodowym kościele niemieckim (ob. Emski kongres). R. 1772 elektor moguncki Fryderyk Karol Józef von Erthal mianował go radcą tajnym i rządcą Erfurtu, należącego wtenczas do elektora. Zachowanie się Dalberga jako rządcy świeckiego było wzorowe: ściśle przestrzegał prawa, popierał handel, rolnictwo, nauki i sztuki. Pałac jego był miejscem zebrania uczonych, artystów, literatów miasta i okolicy; żył w dobrych stosunkach z Wielandem, Herderem, Schillerem, Göthem. Nieposiadający gruntownego wykształcenia religijnego, a dobry z natury, zapalał się pozorami dobra i piękna, biorąc mamidła za rzeczywistość; został wolnym mularzem i illuminatem, jednak nie ziścił później, gdy był arcybiskupem, nadziei swych nowych braci, i już w piśmie swojém, wydanem 1793 r. w Erfurcie p. t. Von dem Bewusstsein als allgemeinem Grunde der Weltweisheit, występuje stanowczo jako katolik. R. 1787, za wpływem gabinetów wiedeńskiego i berlińskiego, został wybrany koadjutorem arcybpa mogunckiego: mieszkał jednak w Erfurcie, zkąd utrzymywał ciągłą korespondencję z Józefem II, i zkąd odbył wycieczkę do Wiednia. Wyświęcony na kapłana 3 Lutego 1788 r., został koadjutorem bpa konstancjeńskiego 18 Czerwca t. r. (20 Lipca w Bambergu konsekrowany na biskupa Tarsu in part. inf.), a 1799 r. księciem biskupem Konstancji. Jego list pasterski z 1801 r. do duchowieństwa djecezjalnego doczekał się wielu wydań. Trzy lata tylko D. był świeckim władcą księstwa konstancjeńskiego, gdyż w Grud. 1802 musiał je ustąpić Francuzom. Po śmierci elektora mogunckiego Fryderyka (25 Lipca 1802), D. jako jego następca domagał się, od obradującej w Regensburgu nadzwyczajnej deputacji państwa, wynagrodzenia za straty elektoratu, poniesione wówczas w ziemiach i dochodach. Elektorat moguncki na początku rewolucji francuzkiej miał 169¾ mil kw. powierzchni i przynosił 2 miljony zł. reńskich. Po zwycięztwach Francuzów, Niemcy odstąpiły im lewy brzeg Renu na kongresie rasztadzkim (1798 r.), a później traktatem lunevilskim (1801). Dwaj elektorowie duchowni: trewirski i koloński, stracili swoje państwa. Ocalał tylko elektorat moguncki, który miał jeszcze obszerne posiadłości i na prawym brzegu Renu. Deputacja państwa przeniosła stolicę biskupstwa mogunckiego do Regensburga: z tytułem tedy bpa regensburgskiego połączoną została wówczas godność elektora, kanclerza państwa, prymasa Niemiec i prawa metropolitalne nad wszystkiemi częściami dawnej prowincji kościelnej mogunckiej,