ży mu ta skarga, jeśli sam dopuścił się tego występku, lub przebaczył stronie winnej (art. 63). Mąż nie ma prawa żądać rozłączenia co do stołu i łoża, z przyczyny cndzołóztwa, jeśli sam skłonił żonę do popełnienia tego przestępstwa, lub jeżeli gwałtem zmuszoną była do złamania wiary małżeńskiej (art. 65). — W wyznaniu greko-rossyjskiém, podług powyższego prawa, nie może być zatwierdzony wyrok, którym rozwiązane jest małżeństwo, na zasadzie prostego przyznania strony obwiniającej się o cudzołóztwo, jeżeli inne okoliczności nie stwierdzą należycie tego przyznania (art. 118 Pr. o małż. z r. 1836). Do małżeństw greko-unitów stosuje się i przepis powyższy, art. 28 Pr. o małż. z r. 1836 (art. 125). W małżeństwach osób wyznań ewangelicko-augsburgskiego i ewangelieko-reformowanego stanowi przeszkodę nie dopuszczającą zawarcia małżeństwa, t. j. małżonek rozwiedziony dla cudzołóztwa, nie może zawierać związków małżeńskich ze współsprawcą swego przestępstwa (art 135 Pr. o małż. z r. 1836). W wyznaniach tych cudzołóztwo stanowi jednę z głównych przyczyn do rozwodu (od art. 146—150 wł. Pr. o mał. z r. 1836). Może być wyrzeczonym rozwód z przyczyny cudzołóztwa nie tylko wtenczas, kiedy tego przestępstwa są zupełne dowody, ale nawet w przypadku, gdy gwałtowne podejrzenie, wynikające z czynów przez inkwizycję wykrytych, jest tego rodzaju, że wedle Kodeksu postąpowania karnego (Kodeks kar głów. i popr. z r. 1817 art. 1078) pociąga za sobą ukaranie przestępnego małżonka. Jeżeli strona skarżąca sama także dopuściła się złamania wiary małżeńskiej, skarga jej nie będzie przyjętą, wyjąwszy przypadek, w którymby udowodniono, iż ta strona (oskarż.), wiedząc oddawna, a przynajmniej od roku o przestępstwie współmałżonka, nie zaniosła przeciw niemu skargi. Cudzołóztwo nie może być także zasadą do sprawy rozwodowej, (u akatolików) jeżeli strona obrażona dopełniła powinności małżeńskiej, chociaż wiedziała o przeniewierzeniu się małżonka, jeżeli wybaczyła winę małżonkowi występnemu, lub nie podała na niego skargi w ciągu roku od dnia, w którym powzięła wiadomość o popełnioném przez niego przestępstwie. Gdy będzie wyrzeczony rozwód z przyczyny cudzołóztwa, akta sprawy winny być natychmiast komunikowane prokuratorowi król. z właściwego sądu kryminalnego, dla wyrzeczenia wniosków o ukaranie strony winnej (art. 1078 Kod. kar. głów. i popr.). — Według obowiązującego u nas Kodeksu kar głów. i popr. z r. 1847 (art. 1078), cudzołóztwo należy do przestępstw przeciwko dobrym obyczajom i jest występkiem kalającym świętość małżeńskiego węzła, podkopującym stosunki familijne, wpływającym na zaniedbanie wychowania dzieci, a więc przeciwnym moralności i dobru społecznemu. Ponieważ od zatajenia cudzołóstwa zależy dalsze szczęście i spokój pożycia domowego i familijnego, i gdy takie następstwa ważniejszemi są ze względów społecznych, niż karanie przestępnych cudzołożników; przeto z zasad polityki karnej, nie z urzędu, ale na zaskarżenie obrażonego małżonka występek ten jest karany. Winny cudzołóztwa pojedyńczego ulega osadzeniu w klasztorze swego wyznania (jeśli jest chrześcijaninem), lub w wieży od 6 miesięcy do 1 roku, a nadto, stosownie do okoliczności, winę jego zwiększających i zmniejszających, pokucie kościelnej (którą ustanawia konsystorz). Jeżeli cudzołóztwo wykryto w biegu innej sprawy i jeśli ono skarżoném nie było, sąd świecki wyrzeczenie względem winnych pozostawi sądowi duchownemu (t. j. co do skazania na pokutę). Osoba, z którą popełnione było cudzołóztwo, jeżeli jest wol-
