Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.3 365.jpeg

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.
355
Chryzostom.

znajdują się ustępy, będące w sprzeczności z wskazówkami homilji, o sposobie odbywania służby Bożej w Konstplu. Rozmaite téż znajdują się rękopismy tej liturgji; na niektórych wymieniony jest Papież Mikołaj II. Ogromna liczba dzieł, przez Ch-a napisanych, zwiększona jeszcze została mnóstwem innych, podrobionych; w całkowitém wydaniu dzieł jego stanowią one tom oddzielny. Autorów 105 homilji nie znamy zupełnie, inne wyszły z pod pióra: Sewerjana z Gabali, Jana Jejunatora, Grzegorza Taumaturga i Pantaleona, albo też są zbieraninami z dzieł Cha, jak np. 48 homilji Teodora. Wydania tekstu greckiego z przekładem łac.: S. Joan. Chr. Opera, ed. Henr. Savilius, Estonae 1612, 8 v. f., omnia, nunc primum gr. et lat. ed. Fronto Ducaeus, veterem interpretationem editarum olim homiliar. recensuit, aliarum novam addidit, Paris 1609—1624 t. I—VI; ed. Balthas. Morellus t. VII—XII ibid. 1625—1633 f.; najlepsze, ed. Bernard, de Montfaucon, Paris 1718—38, 13 v. f.; przedruk. Venet. 1780, 14 v. in 4; na nowo przedrukował Sinner, Paris (ap. Gaume) 1834—40, 13 t. in 8 lex. w 26 częściach, i Migne, Patrol, graec. (1842) t. 47—64 in 4, (osobno też sam tekst łaciński); uzupełnieniem tych wydań są: Homiliae s. Joan. Chr. in Matth.; Homil. in Pauli Epistolas, ed. Field, Oxon. 1849 i n. Dzieł ś. Chr. wydania łacińskie: S. Joannis Chrisostomi Opera (Venet. ap. Aldum 1503 f. 2 v., Basileae 1504 f.; wyd. Erazma Roterdamczyka, Basileae apud Frobenium 1530—33, 5 v. f.; przekłady niektórych dzieł przez Erazma powtórzone w Erasmi Roterod. Opp.; — ed. Caillau et Guillon (Collectio SS. PP.), Paris 25 v. in 8. Przekład franc. Oeuvres complètes de s. Jean Chrys. trad. pour la 1re fois en fr. sous la direction de M. Jeannin et avec la collaboration de prêtres de l’Immaculée Conception de St-Dizier, Paris (Palmé) 1863; traduction nouv. par l’abbé J. Bareille, Paris (Vivès). Przekład ten wychodzi w trojakiej formie: in 4 od 1864, 26 v.: 1) z tekstem grec. i 2) sam przekł. franc.; 3) in 8 sam tekst franc. od r. 1866 20 v. Niemieckie przykłady: Kramer’a, w 10 t. 1740—61; Lutz’a. Wybór dzieł, 1846 w 11 t.; E. Schneider’a, Hom. na Ew. ś. Jana, 3 t.; Feder, Hom. na Ew. ś. Mat.; Arnoldi, Listy ś. Pawła do Korynt. 6 t. 1831—40; Ritter, O kapłaństwie; Hefele, Chrisostomuspostille; Dübner, Wybór dzieł, 1861 I t. Przekłady polskie tylko niektórych dzieł: Mowa: każdy był sobie sam sprawcą upadku swego, przełoż. ks. Ludw. Łętowski, Lwów, 1852; Pisma ś. Jana Chryz. przełoż, z grec. ks. Anzelm Załęski, t. I. Warsz. 1851, ma O kapłaństwie ksiąg VI; inny tom I, ib. 1854, zawiera życie ś. Ch-a; jego Traktat o Bóstwie Chrystusa i Mowy w liczbie 15, tom II ib. 1854; Nauka o Opatrzności i Mów 12, tom III ib. 1858, Homilje do ludu antjocheńskiego, tom IV ib. 1861. Do bjografji ś. Chr. najprzód mamy wiele szczegółów w jego dziełach, zwłaszcza w Listach. Najdawniejszą i zarazem najważniejszą jest bjografja Vita s. Joan. Chr. przez Palladjusza (ok. r. 420), ułożona w formie djalogu, między bpem i Teodorem, djakonem kościoła rzymskiego. Z niej korzystali następni żywotopisarze ś. Chr-a, jako to: Jerzy, patrjarcha aleksandryjski (Georgii Alexandrini Vita s. Joan. Chr.), żyjący w VII w.; ś. Jan damasceński (ok. 730 r.) i wielu innych. Ob. w Bollandist. Acta ss. 14 Septembr. szczegółową rozprawę J. Stiltinga o ś. Chr. Palladjusza djalog wydał Savilius we wstępie do dzieł ś. Chr,, jest także w innych wyd. tychże dzieł; osobno zaś, ed. cura et stud. Emerici Bigotii, Paris 1680, in-4. Jerzego