Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.3 309.jpeg

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została skorygowana.
299
Chrodegang.

Chrodegang, Chrodegangus, Chrodegandus (zam. Chrode..., piszą Chrodo.... Grode..., Grodo..... Crode..., Crodo...), Chrotgangus, Rodigangus, Rotgangus, Ruggangus, Godegrandus, Gundigranus etc. św. (6 Marca), bp. w Metz (Metensis), tytułowany jest jednak arcybpem, bo Papież Szczepan III, ze względu na jego zasługi, dał mu paljusz. Był podobno siostrzeńcem króla frankońskiego Pepina Małego (Sigebertus Gembl., De scriptor. eccl. c. 78; Trithemius, De scriptorib. eccl. 255), a przynajmniej ze znakomitej frankońskiej rodziny pochodził. Nauki pobierał w klasztorze św. Trudona (St. Troud, St. Truijen) na dworze Karola Martela sprawował wysokie urzędy; r. 742 obrany na bpa meteńskiego, † 766 r. na tejże stolicy. Dowodem gorliwości o dobro Kościoła i mądrości pasterskiej jest sławna jego Reguła (Regula Chrodegangi). Ch., idąc za przykładem św. Augustyna i w myśl przepisów synodu toletańskiego IV, wśród duchowieństwa katedralnego zaprowadził życie wspólne, pewnemi przepisami określone (vita canonica). Duchowni w ten sposób około swego biskupa zebrani i pod jego bezpośrednim nadzorem zostający, tworzyli jakby zgromadzenie zakonne, zwali się kanonikami (canonici), wspólnie odmawiali brewjarz, razem jadali i sypiali, a w godzinach wolnych zajmowali się naukami. Biskup opatrywał z dóbr kościelnych ich utrzymanie. Reguła Chrodeganga ułożoną została na wzór reguły św. Benedykta. Dwojakie są jej wydania: jedno krótsze, składa się z 34 rozdziałów, jest w Concilior. coll. wyd. Labbei VII 1444, Harduini IV 1181, Coleti IX 543, Mansi XIV 313, ap. Le Cointe Annal. eccles. Francor. V 567 ad an. 757; drugie obszerniejsze, ma rozdz. 86. Tę ostatnią regułę wydał d’Achery (Spicileg. I 205, ed. nov. I 565; także ap. Coletum Concil. l. c.), jest ona późniejszém przerobieniem; redaktor jej usunął ustępy bliżej meteński kościół obchodzące, a na ich miejsce wtrącił niektóre postanowienia synodu akwisgrańskiego z r. 817. Jest jeszcze jedna przeróbka tej reguły, złożona z rozdz. 113, które się mieszczą w dziele Amalarjusza. (ob. niżej w tym art.). Treść pierwszej reguły jest następująca: 1. rozdz. Wszyscy mają się ćwiczyć w pokorze. 2. Każdy kanonik ma zajmować miejsce (w chórze, refektarzu i in.), według powołania do stanu duchownego; biskup jednak może wyższe lub niższe miejsce naznaczyć. W zebraniu, najmłodszy winien prosić najstarszego o błogosławieństwo i nie powinien siadać bez jego pozwolenia. 3. Wszyscy mają spać w jednym dormitarzu, chyba że bp pozwoli któremu spać oddzielnie, jednak w obrębie domu (intra claustrum). W dormitarzu młodzi sypiają między starszymi. Kobieta ani laik nie może wchodzić do domu kanoników, chyba za pozwoleniem bpa, archidjakona, lub primicerjusza. Kanonik udający się do refektarza, ma zostawić broń przy drzwiach. Laicy mogą być intra claustrum tylko przez czas swoich zajęć i to takich, których żaden z kanoników nie umie (np. w kuchni). W celach swych kanonicy nie mają trzymać innego duchownego bez wiedzy bpa. 4. Wszyscy, na dany znak, codziennie przybędą do kościoła na completorium; po czém nie wolno nic jeść, pić, ani mówić, aż do następnego dnia. Ktoby spał na mieście, za pierwszym razem otrzymuje naganę; za drugim będzie skazany na post jednodniowy o chlebie i wodzie; za trzecim na post 3 dniowy; dalej na chłostę. 5 i 6. O godzinach kanonicznych. W zimie wstaną wszyscy o g. 8 nocnej (2 po północy) na matutinum; potém medytacja; spać już nie wolno; o 1 godz. w dzień (6 rano) wszyscy będą na prymie w kościele. 7. Podczas śpiewania godzin wszyscy stoją; nie wolno się