ski. 26) Felicjan Filip Wołodkowicz, wzięty z opactwa dermańskiego r. 1731, przeszedł następnie na bpstwo włodzimierskie r. 1756, a w końcu na metropolitę r. 1762. 27) Maksymiljan Ryłło, h. Wieniawa, z opata dermańskiego bp. ch. od r. 1756 do 1779, w którym przeszedł na stolicę przemyską, a um. 1794. Świątobliwy ten i zacny pasterz starał się podnieść naukę w duchowieństwie swojém, dlatego r. 1759 przy kościele św. Michała za miastem założył własnym kosztem w Chełmie seminarjum dla kleryków, potwierdzone przez pap. Piusa VI, przez breve z d. 19 Stycz. 1780 r. Do zarządu tej szkoły r. 1769 powołał kks. bazyljanów, wybierając co najuczeńszych, z prowincji litewskiej Ś. Trójcy. Krewna bpa, niejaka Teofila Wilżyna, założyła w Pichinkach blisko Chełma klasztor, z uposażeniem dla ośmiu bazyljanów prowincji polskiej, co Ryłło, a następnie Pap. Klemens XIV r. 1773 zatwierdził. Po wakowaniu lat 5 stolicy ch., wstąpił na nią 28) Teodozy Rostocki w r. 1784, a przeszedł na metropolję r. 1790, um. zaś w Petersburgu d. 25 Stycz. 1805, jako ostatni z tytułem metropolity kijowskiego i halickiego; po nim bowiem następni metropolici noszą tytuł lwowskich i halickich. 29) Porfiry Ważyński, h. Skarbek, prefekt szkół w Buczaczu, dawny protoarchimandryta bazyljanów, rządził djecezja od r. 1791 do 1804, w którym umarł d. 9 Marca. Wydał on dzieł kilka, jak: Exercitationes, 3 tomy; Żywoty świętych, tłum. z włoskiego, 12 tom., i Mowa na pogrzebie Mikołaja Potockiego w Poczajowie. Za Ważyńskiego djecezja ch., z powodu podziału kraju, była pod różnemi rządami; w Chełmie sprawował administrację ks. Antoni Angiełłowicz, a potém ks. Ferdynand Ciechanowski. Ten ostatni gorliwie obowiązków swoich dopełniał, czyniąc co się tylko dało dla dobra djecezji. Za to, po zrobieniu księstwa Warszawskiego, król saski w r. 1810 mianuje bpem 30) Ferdynanda Ciechanowskiego, h. Dąbrowa, wyznaczając mu pensję 32,000 złp. i powołuje do senatu. Pierwszy to bp ch.-unicki, który, na mocy nowej konstytucji, zostaje senatorem najprzód księstwa, a potém królestwa kongresowego. Wprawdzie w Vol. leg. IV str. 638 §. A że wspólney czytamy, że biskupom ritus graeci, alias władykom: łuckiemu, lwowskiemu, przemyskiemu, chełmskiemu, mścisławskiemu, miejsce w senacie po biskupach powiatów swych naznaczono, z tą prerogatywą, et liberae vocis usu, jako zasiadają w senacie ichmość duchowni ritus romani (Komisja hadjacka r. 1659); lecz to w wykonanie nie weszło. Ces. Aleksander I wyznaczył Ciechanowskiemu pensję łacińskim bpom służącą, to j. 50,000 złp. R. 1819 przybrał sobie sufragana, w osobie ks. Wincentego Siedleckiego, który dostał tytuł bpa bełzkiego. 31) Felicjan Filip Szumborski, z prowincjała bazyljanów od r. 1836 bp ch. i drugi senator królestwa na tej katedrze, um. r. 1851. 32) Po śmierci poprzedniego bpa, kapituła obrała administratorem djec. sufr. bpa bełzkiego ks. Jana Teraszkiewicza, który r. 1863 i pasterzem djecezji tej został, lecz wtedy i śmierć go zaskoczyła, dnia 1 Marca. 33) Ks. Jan Mikołaj Kaliński, proboszcz konstantynowski, jednocześnie z prekonizacją poprzednika, potwierdzony jego koadjutorem, rządził djecezją czas jakiś; umarł jednak jako nominat przed przyjęciem poświęcenia w r. 1866. 34) Michał Kuziemski, z prałata katedry lwowskiej bp ch., od r. 1868, konsekrowany we Lwowie przez arcyb. Litwinowicza. Biskupi ch. sami spełniali obowiązki pasterskie i chyba tylko w podeszłym wieku koadjutorów sobie do pomocy przyjmowali. Dopiero od r. 1818, czyli od czasu, gdy i do spraw
