Gorzków, Łopiennik; 2) dekanat zamojski: Zamość, Szczebrzeszyn, Wielącza (Wielancza), Tarnogóra, Starozamość, Sitaniec, Labunie, Majdan; 3) dekanat chełmski: Chełm, Kumów, Pawłów, Olchowiec, Wereszczyn, Sosnowica, Orchówek, Sawin, Czułczyce, Świerze, Uhrusk; 4) dekanat lubomleński: Lubomla, Opalin, Ratno, Przewały, Kamień Koszerski, Maciejów, Korytnica, Dubienka; 5) dekanat hrubieszowski: Hrubieszów, Trzeszczany, Moniatycze, Horodło, Kryłów; 6) dekanat grabowiecki: Grabowiec, Dub, Wożuczyn, Tyszowce, Nabroż, Łaszczów, Grodek, Dzierząźnia, Rachanie; 7) dekanat sokalski: Sokal, Tartaków, Stojanów, Stanin, Witków, Dobrotwór, Ostrów, Waręż (Warasz); 8) dekanat bełzki: Bełz, Chodywańce, Mosty, Uhrynów, Oszczów, Rzeplin, Żerniki; 9) dekanat potyliceński: Potylicz, Magierów, Rawa, Uhnów, Łaszczówka, Tomaszów, Narol, Florjanów, Lipsko i Płazów (Błazów, inaczej Lubela); 10) dekanat turobiński: Turobin, Czerniecin, Biłgoraj, Mokrolipie, Chłaniów, Płonka i Żółkiew. W Zamościu od r. 1600 kolegjata z infułatem, fundacji Jana Zamojskiego, pomnożona potém w dochodach przez różne osoby z familji Zamojskich. Ta liczba kościołów mało się powiększyła, gdy ks. Jan Bielski, jezuita, w r. 1761 podaje ich 83. Po rozbiorze Polski bp ch., przez odpadnięcie Galicji, stracił większą półowę swojej djecezji. Na sejmie czteroletnim urządzono kraj inaczej pod względem zarządu duchownego, i wtedy dostała się bpstwu ch. ziemia Lubelska; katedrę zaś z Krasnegostawu przeniesiono do Lublina. Uchwała sejmowa, zmianę tę zaprowadzająca, zapadła 11 Czerwca 1790 r. Odtąd djecezja przybiera nazwę chełmskiej i lubelskiej. Bulla papiezka w d. 20 Lipca t. r. wydana, potwierdza nowe to bpstwo lubelskie, utworzone z części djecezji krakowskiej i zajmujące dawne województwo Lubelskie, ziemię Łukową i Stężycką, z powiatem Urzędowskim. Stało się to za bpa Garnysza, który na tej samej katedrze był bpem chełmskim, dalej chełmsko-lubelskim, a w końcu lubelskim. Po śmierci jego (6 Pażdz. 1790), bp Skarszewski tytułował się jeszcze czas jakiś (do r. 1805) chełmskim i lubelskim, a od r. 1818 stale lubelskim. Odtąd ustaje stara djecezja chełmska, której bpi godności swej odstępują lubelskim, a ci stają się spadkobiercami ich historji. — W Zamościu była akademja, założona przez Jana Zamojskiego, hetmana i kanclerza państwa, r. 1600, który w niej dziesięć katedr profesorskich postanowił, a dwie jeszcze z własnego funduszu dołożył bp Jerzy Zamojski. Ten pasterz w d. 5 Lipca 1600 roku uroczyście wziął akademję pod swoją opiekę, przyjmując swojém i następców swoich imieniem godność jej kanclerza. Ztąd to na wszystkich synodach chełmskich znajdujemy wzmianki o zamojskiej akademji. Bp Zamojski upomina w ustawach synodalnych, aby profesorowie sumiennie swe obowiązki spełniali; nie zaniedbał tego uczynić i Łubieński. Święcicki znowu narzeka, iż się za jego czasów usiłowała wyłamać z pod władzy biskupiej i mówi o zażaleniach, zaniesionych w tym przedmiocie do Rzymu, oraz o otrzymaniu papiezkich wyroków, prawo zwierzchności mu przyznających. Narzeka w końcu na profesorów, że więcej na swych parafjach siedzą, niż przy katedrze, przez co lekcje nieporządnie i bez pożytku prowadzone bywają. Akademja bowiem potwierdzona przez Papieża Klemensa VIII, miała więcej formę duchowną. Scholastyk kolegjaty był jej najbliższym zwierzchnikiem i zarządzał jej dobrami, składając kapitule rachunki, a spólnie z czterema wybranymi na to kanonikami kolegjaty,
