skupów, od dnia ich wyboru i naznaczenia przez Papieża aż do chwili śmierci, wreszcie dodatki podręczne, tyczące się obejścia z dygnitarzami świeckimi i duchownymi. Księga ta jest pierwotném źródłem rubryk, a obowiązuje biskupów i ich ministrów, w rzeczach wyłącznie ich się tytyczących; obowiązuje też i zwyczajnych kapłanów po parafjach w tém, co dla nich we Mszale, Brewjarzu lub Rytuale nie jest inaczej przepisane. X. S. J.
Ceremonjarz, z łacińskiego ceremoniarius, albo magister caeremoniarum. Wedle przepisów Caeremoniale Episcopor. (l. I c. V.), biskup powinien wybrać jednego przynajmniej z grona swych kapłanów, przystojnego ciałem, a bardziej jeszcze nauką i obyczajami, biegłego w prawie kanoniczném, teologji, a zwłaszcza w liturgice, i znawcę sztuk pięknych, i takiego to właśnie ceremonjarzem w swym katedralnym kościele postanowić. Do niego należy doglądać, aby ceremonje szły należycie, pouczać i wprawiać kler niższy do spełniania czynności swoich dokładnie, dopilnować, aby ołtarze przyzwoicie były ustrojone, na większe zwłaszcza uroczystości, a szaty i sprzęty kościelne zawsze czyste i całe. Jeśli potrzeba, ma nietylko kleryków, ale i celebransa samego pouczyć, szczególnie w obrzędach rzadko się praktykujących, aby bez błędu, pewno i z powagą wszyscy powierzone sobie zajęcia spełniali. Każdy też podczas celebry na jego rozkazy zważać i słuchać ich winien. Przy czynnościach swoich komżą czystą przyodziany, idzie z zakrystji pierwszy, innych za sobą prowadząc. Na procesjach dogląda porządku: nawet nad chórem, gdzie kler zasiada, i nad kościołem, gdzie lud zebrany, czujność się jego rozciąga. W mniej uroczystych, czyli nie biskupich celebrach, najczęściej jednemu ze starszych kleryków urząd ten powierzany bywa. O ceremoniarzu szczegółowe wiadomości obejmuje Ceremonjał biskupi w miejscu cytowaném, a jeszcze dokładniej SRC. w różnych dekretach, które znaleść można w Indeksie Gardelliniego, edyc. 3 t. IV 322, mianowicie zaś dekr. pod n. 4023 i 4028. W kościele greckim obowiązek ceremoniarza spełniał akolita, zwany deputatus; później djakon z nawą rememoratorius — przypominający, suggestor — podpowiadający, lub Admonitor, upominający. X. S. J.
Ceremonje, z łacińskiego caerimonia, albo ceremonia (od dawnego wyrazu cerus — sanctus; inni wywodzą ten wyraz od car — kor, serce i moneo, upominam, jakoby napomnienie, wezwanie serca; inni od Caereris munia — ofiary Cerery, którym towarzyszyły wspaniałe obrzędy; inni od miasta Tusków Caerae, gdzie w czasie napadu Gallów schroniły się rzymskie westalki, spełniając swobodnie swoje obrzędy religijne, na pamiątkę czego Rzymianie mieli nazwać ceremonjami wielkie czynności kultu religijnego; inni jeszcze wywodzą nazwę od tegoż miasta, ale z czasów dawniejszych, gdy w początkach swoich Rzym wysłał tam 10 synów patrycjuszowskich rodzin, dla wyuczenia się rzeczy świętych, nazywanych ztąd chaere, caeremoniae), obrząd uroczysty, zewnętrzne czynności czci religijnej. Człowiek złożony z duszy i ciała, duszą i ciałem czcić Boga powinien. Następstwém tej potrzeby są ceremonje, t. j. oznaki zewnętrzne winnej czci Bogu wewnętrznej. Bez tych oznak zewnętrznych, bez ceremonji, nie masz religji. To też Bóg sam, podając żydom zakon przez Mojżesza, przepisał wyraźnie pewne ceremonje, przez które od ludu domagał się czci sobie należnej; a gdy się spełniły czasy, sama Mądrość Przedwieczna,
