należną pogrzebać je kazał. W Prusach założono później, jak mówią, na cześć Brunona miasto Brunsberg (dzisiejsze Braunsberg). Bruno otrzymał na bierzmowaniu imię Bonifacy, i z tego powodu wielu pisarzy, jak np. Baronjusz, zrobiło z niego dwie osoby i obok Brunona wspominają Bonifacego, apostoła Prusaków (ob. Bonifacy). Św. Bruno opisywał żywot swego przyjaciela św. Wojciecha (ob.). Z jego zaś żywota wiadomości, oprócz tych, które znajdują się w kronice Dytmara i w Vita S. Romualdi (ap. Bolland. 14 Februar. 19 Junii, tom VI), mamy jeszcze opisane Martirium S. Brunonis, przez jego towarzysza księdza Witperta (ap. Pertz, Monum. Germ. Scr. t. IV). Cf. Bruno Apostolus. Des preuss. Apostels Brunonis Leben etc., Halle 1714, 8-o. Giesebrechta rozprawa w Neue preuss. Provinzialblättter[1], 3 serja t. III zesz. I (Königsb. 1860). Tegoż Wendische Geschichten III 303. Ob. także Bielowskiego Monum. Pol. t. I, gdzie jest wspomniany List św. Brunona, wraz z jego Żywotem św. Wojciecha.
Bruno święty (6 Paźdz.), założyciel zakonu kartuzów. Ur. około 1035 r. w Kolonji, ze starej szlacheckiej familji. Matka jego, jak mówi jeden z jego bjografów, karmiła go mlekiem mądrości i pobożności, w skutek czego w dziecinnych nawet latach Brunona nie spotykamy właściwych temu wiekowi zdrożności. Później oddali go rodzice do szkoły św. Kuniberta w Kolonji, gdzie robił wielkie postępy w naukach, a bogobojnością przewyższał wszystkich swoich towarzyszów. Wtedy już św. Hanno, ówczesny arcybp koloński, dał mu kanonję przy swojej katedrze. Z Kolonji, dla ukończenia studjów, udał się do Reims (ok. 1047 r.). W słynnej tej wówczas szkole katedralnej w Reims, Bruno wielkie zyskał sobie pochwały. Na swój czas był on niepospolitym poetą, odznaczał się biegłością w filozofji, teologji i gorącą pobożnością (Roberti Altissiodor. Chronic, p. 77 sqq.). Źle zrozumiany ustęp w Chronicon Malleacense [2] dał powód do twierdzenia, że nasz święty słuchał przez niejaki czas w Tours wykładów głośnego wówczas Berengarjusza (ob.) i że przejął się jego nauką; fałsz jednak tego twierdzenia został wykazany przez Mabillona (Praef. in Saec. VI, Act. SS. Ord. S. Ben.). Pomimo to bollandyści (Acta SS. 6 Octobr. t. III) podają dowody wiarogodności owej kroniki i utrzymują, iż prawdopodobnie Bruno kształcił się pod kierunkiem Berengara, jakkolwiek błędów jego nie przyjął. Pewném jest, że Bruno nigdy nie był w Paryżu (Acta SS. l. c. n. 74). Arcybp remeński Gerwazy, na miejsce Herimana, który całkiem opuścił świat, aby się oddać pobożnym rozmyślaniom, mianował Brunona scholastykiem. Z godnością tą łączył się wówczas obowiązek czuwania nad wszystkiémi szkołami djecezji. B. odpowiedział godnie nadziejom arcybiskupa: jako przełożony odznaczał się wielką roztropnością, a niepospolita uczoność zjednała mu imię wybornego nauczyciela; niektórzy z jego uczniów zajęli później zaszczytne miejsce w historji Kościoła: Odo, kardynał, biskup Ostyi (później Pap. Urban II); Robert, z rodu książąt burgundzkich, bp Langres; Rangerius, kardynał, arcybp Reggio, i kilku innych znakomitych prałatów. Długo przyświecała mądrość Brunona szkole w Reims i Gerwazy niejedno-
