błyskawicą wstrząsającą całém jestestwem; każde nieprzyjazne dla kościoła słowo raniło mnie boleśnie.“ Wyznanie wiary złożył przed kapłanem mieszkającym niedaleko Frankfurtu. Że marzycielski jego umysł nie zboczył już później z drogi wiary, zawdzięczał to tylko serdecznej swojej miłości Kościoła. Sailer, późniejszy bp Ratyzbony, wpływał także na niego niemało. Później, z powodu rozporządzeń rządowych, tyczących się spraw kościelnych w Bawarji, a naruszających konkordat, rozstali się z sobą: Br. nie podzielał bowiem pojednawczych kroków Sailera. Napisał wówczas: Ueber Staat u. Kirche u. die christliche Unterthänigkeit gegen beide. R. 1819 udał się do Szwajcarji, zamyślał zostać księdzem, ale od tego zamiaru odstąpił, za radą pewnego zakonnika rzymskiego, którego zdania zasięgał, bawiąc w Rzymie 1823 r. Po powrocie do kraju r. 1827, wszedł w ścisłą przyjaźń z bpem Spiry ks. Weiss, należał do redakcji Katolika i chodził około spraw Kościoła. R. 1835 ożenił się z Emilją Genger, i osiadł w Boppart nad Renem. W czasie zatargów kolońskich (ob. Droste Vischering) przeniósł się do Aschaffenburga. Żył pobożnie i cnotliwie do śmierci, która go nagłe zabrała 27 Paźd. 1851 r. Zdołano jednak jeszcze przed zgonem podać mu pomoc sakramentów świętych. Pisma jego wyszły r. 1854 w Monachjum, w 2 t.
Brenz Jan (Brentius), teolog luterski, ur. w Weil 24 Czerwca 1499 r. W trzynastym roku życia już zaczął uczęszczać na uniwersytet w Heidelbergu, gdzie uczył się prawa, ale 1517 r. zaczął studiować teologję, jednocześnie z wielu innymi głośnymi w późniejszym czasie protestantami, jak Melachton, Oekolampadjusz, Erhard, Schnepf, Marcin Bucer, Teobald Billican. W roku następnym, gdy Luter w Heidelbergu, na zgromadzeniu jeneralném augustjanów, wystąpił z dysputą, Brenz został gorliwym jego stronnikiem. R. 1520 otrzymał kanonję kolegiacką i przyjął kapłaństwo. Lecz gdy r. 1522 elektor Palatynatu Ludwik zaczął ścigać Brenza i Billicana, za rozszerzanie nowych opinji religijnych, opuścił on Heidelberg i przyjął obowiązek kaznodziei luterańskiego w mieście Schwaebisch-Hall. Jednakże do r. 1523 odprawiał jeszcze Mszę, nie jako ofiarę, według jego wyrażenia, co uważał za bezbożność, lecz folgując tylko przyzwyczajeniu ludu. R. 1526 zaprowadził w Halli swój porządek kościelny i ułożony przez siebie katechizm. W tym czasie też wmieszał się Brenz w spory o Eucharystji, wszczęte przez Oekolampadjusza, profesora teologji w Bazylei, który 1525 r. ogłosił swe pismo: O prawdziwém tłumaczeniu słów Chrystusowych: To jest Ciało moje, i w niém ostro krytykował naukę luterską. W skutek tego pisma, 14 teologów luterskich zgromadziło się (Paźdz. 1525 r.) w Halli i podpisało obronę, zredagowaną przez Brenza, znaną w historji reformy pod nazwą Syngramma szwabskie: pismo to zbijając racjonalistyczne zasady teologów szwajcarskich, wywołało surowe z ich strony krytyki, gdy tymczasem ze strony luteranów zyskało gorące pochwały. W roku następnym Oekolampadjusz wydał swoje Antisyngramma, w którém usiłuje dowieść, że jego jedynie nauka jest biblijną. Gdy Filip, landgraf heski, celem połączenia powaśnionych protestantów, zwołał przyjacielskie colloquium w Marburgu 1529 r., przybyli tam z jednej strony: Brenz, Luter, Melanchton, Jonas i Myconins, a ze strony kalwinistów: Zwingljusz i Oekolampadjusz. W najważniejszym jednak punkcie t. j. co do Eucharystji, porozumieć się nie mogli. Znajdował się także Brenz na
