Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.2 544.jpeg

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została skorygowana.
527
Bourignon. — Bower.

publicznych urzędów i t. p. Kościół katolicki w części tylko jej się podobał, luterański zaś wcale nie; przepowiadała także zbliżanie się tysiącletniego państwa, w grubém zmysłowém znaczeniu. Pisma jej nie tworzą jednolitej całości; często są z sobą sprzeczne, lub umyślnie zaciemnione. Wszystkie jej dzieła wydał wzmiankowany powyżej Poiret, pod tytułem: Toutes oeuvres de Mademoiselle Ant. Bourignon, Amst. 1679, 19 t. 8-o. Bourignon była gwałtowna, uprzedzona, nieludzka dla ubogich, z obawy, że może są jej jałmużny niegodni; miała wielkie zdolności umysłowe i zamiłowanie czystości panieńskiej, którą od wielu pokus obroniła. W Szkocji nauka jej najwięcej znalazła wielbicieli. Cf. Walch, Religionsstreitigkeiten ausserhalb der lutherischen Kirche, IV t. p. 891; Molleri, Cimbria litter. t. II p. 85; Bayle, Dict. hist. et crit. Arnald, Kirchen — und Ketzerhistorie, tom II str. 85 i d. (Fritz.)Wł. B.

Bouvet Joachim, jezuita, przez Chińczyków nazwany Petsin, jeden z 6 matematyków misjonarzy, których Ludwik XIV wysłał swoim kosztem do Chin 1685 r. Missjonarze przybyli do Pekinu 7 Lut. 1688 r. i otrzymali pozwolenie do zamieszkania po miastach chińkich; Bouvet’a tylko i Gerbillona cesarz (Kang-hi) zatrzymał przy sobie. Przez biegłość swoją w naukach matematycznych pozyskali sobie prawie nieograniczone jego zaufanie. Układali oni dzieła matematyczne po tatarsku, a cesarz tłumaczył na język chiński i dodawał przedmowy; dał im obszerny plac w obrębie swego pałacu, na wystawienie kościoła i domu; następnie wysłał o. Bouvet (1697) do Francji, aby ztamtąd nowych missjonarzy sprowadził, ile ich tylko zebrać będzie można, przy czém 49 tomów ksiąg chińskich posłał przez niego w darze królowi francuzkiemu. W r. 1697 powrócił B. do Chin, z 10 nowymi missjonarzami. Cesarz obdarzył go godnością tłumacza przy następcy tronu. W skutek sporów o chińskie obrzędy (ob. Akkommodacja), Bouvet godność tę utracił (1702), a nawet przez pewien czas był w niebezpieczeństwie utraty życia; później jednak (1708) rząd chiński polecił mu, razem z innymi missjonarzami, ułożyć opis jeograficzny wszystkich prowincji cesarstwa. Strawiwszy blisko 50 lat na pracach missjonarskich i usłudze cesarstwu, Bouyet † 28 Czerw. 1732 r. (według innych 29 Czerw. 1730 r.) w Pekinie. Oprócz dzieł matematycznych, drukowanych w Pekinie, i tejże treści korrespondencji z Leibnitzem, opis jego podróży znajduje się w Du Hald’a dziele: Descript. géorgr. de la Chine etc. t. I i II w Recueil des lettres édifiantes (Paris 1839 t. III; osobno wyszło jego Etat présent de la Chine en figures gravées par Griffet, Paris 1697 fol. Jego słownik chiński, jeden z najlepszych, znajduje się w rękopiśmie, razem z innemi pracami, które wylicza Abel Rémusat w Biographhie universelle t. V; Barth. Haureau, Histoire littéraire de la Maine t. IV, s. 262... (Paris 1852). Cf. De Backer, Bibl. des écriv. d. l. comp. de Jes. 2 ed. X. W. K.

Bower Archibald, ur. 1686 r. w Dundee, w Szkocji; w 1702 r. wszedł do kollegjum szkockiego w Douai, zkąd udał się do Rzymu i tam wstąpił do jezuitów. Następnie w wielu miastach włoskich, szczególnie w Rzymie, Fermo, Macerata, uczył retoryki, historji, filozofji i teologji; w ostatnim mieście był także konsultorem Inkwizycji. W 1722 r. złożył ostatnie śluby zakonne we Florencji, ale już w cztery lata potém widział się zmuszonym do tajemnego Włoch opuszczenia. Powód zobaczymy zaraz. Po różnych błąkaniach się i przygodach, przybył do Anglji i prze-