Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.2 497.jpeg

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została skorygowana.
480
Bonawentura.

konników, postanowił nie powierzać nadal katedry żadnemu zakonowi i nie udzielać żadnemu zakonnikowi stopnia doktorskiego. Lecz Papież Aleksander IV stanął po stronie zakonników i tym sposobem Tomasz z Akwinu i Bonawentura otrzymali biret doktorski. Wrogiem zakonów jałmużniczych był Wilhelm a Sancto Amore, professor sorbony, który r. 1256 napisał: De periculis novissimorum temporum, gdzie wystawia ich, jako istnych antychrystów. Ryszard Simon nazywa tę książkę „tkanina fałszywych i złośliwych zastosowań Pisma Św. do zakonów jałmużniczych, zarówno grubjańską i kłamliwą, jak i inne pisma Wilhelma“ (Ob. Critique de la Bibliotheque des auteurs eccles. de Dupin I 345). Papież Aleksander IV kazał ten pamflet publicznie spalić w Anagni, a Tomasz z Akwinu i Bonawentura zbijali zdania Wilhelma, energicznie lecz z umiarkowaniem. B. dawał się coraz więcej poznać ze swej wielkiej nauki, ale zarazem poznawano i wielką jego świątobliwość życia. Już Aleksander z Hales zwykł był mawiać, iż się mu zdawało, że B. nie urodził się w grzechu pierworodnym. Umartwienie było głównym środkiem, jakiego używał do zachowania swej niewinności. O kapłaństwie myślał zawsze z bojaźnią i drżeniem. Jan Gerson powątpiewał, czy uniwersytet paryzki miał kiedy tak znakomitego, jak B. mistrza. Tak wysokie przymioty serca i umysłu jego były przyczyną, iż r. 1256, na jeneralnej kapitule franciszkanów, wybrany został jenerałem zakonu, lubo wtedy miał dopiero 34 lat życia. Jan z Parmy, jenerał zakonu, obwiniony o zbyteczną surowość i pewien rodzaj illuminizmu, złożył swą godność, przedstawiwszy na swoje miejsce Bonawenturę. Ten zaledwie został jenerałem, musiał nader przykrą załatwiać sprawę, albowiem zakonnicy zażądali śledztwa na Jana z Parmy i jego przyjaciół, oskarżonych o sprzyjanie marzycielskim zasadom księdza Joachima de Floris. Napróżno B. chciał zaniechać procesu; musiał się nim zająć. Dwóch zakonników, Gerard i Leonard, najżarliwsi obrońcy Joachima, skazani byli na dożywotnie więzienie. Kardynał Kajetan Ursini (później Papież Mikołaj III) prezydował w sądzie wyznaczonym na Jana z Parmy; kardynał Ottoboni, synowiec Papieża (później Papież Adrjan V), tak energicznie bronił oskarżonego, że ten został uniewinnionym i w klasztorze Grecchia, blisko Rieti, świątobliwie później życie swe zakończył. B. pomiędzy zakonnikami swymi zaprowadzi porządek, zgodę i ścisłe zachowanie reguły, uśmierzył zatargi franciszkanów z dominikanami, odbył wiele kapituł jeneralnych i wszystkich serca jednał anielską swoją dobrocią. Klemens IV r. 1265 chciał go mianować arcybiskupem Yorku, lecz pokorny zakonnik wyprosił się od tej godności. Po śmierci Klemensa IV, Stolica Św. przez 3 lata wakowała, z powodu podzielonych zdań kardynałów; w końcu dopiero kardynałowie wyznaczyli z pomiędzy siebie sześciu i tym powierzyli wybór nowego Papieża. Tym sposobem 1 Wrześ. 1271 r. archidjakon Teobald z Leodjum został Papieżem, pod imieniem Grzegorza X. Według historyków franciszkańskich, do tego wyboru najbardziej miał się przyczynić B. Grzegorz r. 1273 nakazał przyjąć mu kardynalstwo, polecając mu jednocześnie udać się na sobór powszechny, zapowiedziany na r. 1274 do Lyonu; św. Tomasz z Akwinu był także na ten sobór wezwany ale umarł w drodze. B. znajdował się 7 Maja 1274 na pierwszém posiedzeniu soboru i czynny wziął udział we wszystkich sprawach Kościoła na tém zebraniu, którego głównym celem było połączyć greków z Kościołem łacińskim,