Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.2 479.jpeg

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została skorygowana.
462
Bolesław.

domysłów, wielkiego i świętego męża zamienić chcieli na intryganta i buntownika. Cf. Przegląd Katol. 1871 r. n. 7. 8.W. Ch.

Bolesław Wstydliwy, syn Leszka Białego i Grzymisławy, księżniczki ruskiej, ur. 1226 r. (Pertz XIX 596, 632). Uznany, po śmierci ojca, księciem krakowskim i sandomierskim w końcu 1227 r. W następnym roku przybyła Grzymisława na zjazd do Skaryszowa, na którym znajdował się Konrad, książe mazowiecki, w charakterze opiekuna. Księżna miała głos przeważny w radzie i postanowieniach, ona też wydała tutaj przywilej Michałowi, biskupowi włocławskiemu, na polowanie w lasach kasztelanji wolborskiej. Niezadowolona z opieki Konrada, postanowiła wezwać 1229 r. Henryka Brodatego, księcia wrocławskiego. Marek, wojewoda krakowski, i inni panowie poparli jej żądanie. Opiekunowie dochodzili swych praw orężem. Henryk zadał Konradowi klęskę w pobliżu Skały. Konrad przygotował niebawem drugą wyprawę, napadł Henryka, słuchającego Mszy św. w Spytkowicach, i uwięził. Za staraniem ś. Jadwigi stanęło przymierze. Uwolniony Henryk, zrzekł się opieki nad małoletnim. Konrad osiekł Grzymisławę rózgami i osadził wraz z synem w więzieniu, w zamku czerskim. Zajęci rodzinnemi sporami książęta, me ujęli się za cześć pokrzywdzonej. Papież Grzegorz IX, dowiedziawszy się o okrucieństwie Konrada, polecił arcybiskupowi i biskupom polskim, aby upomnieli go i zmusili do oddania księżnie zagrabionych pieniędzy; jednocześnie pisał do Grzymisławy z współczuciem i zapewnieniem o opiekowaniu się jej losem (Theiner I 24—25). Konrad gotował się wtedy do wyprawy przeciwko Prusakom (1233 r.), rozkazał więc przeprowadzić więźniów z Czerska do Sieciechowa, jako do bezpieczniejszego miejsca. Opat klasztoru ulitował się nad losem uwięzionych i dopomógł Klemensowi z Ruszczy i innym panom, w dziele uwolnienia księżnej. Grzymisława udała się do Wrocławia i błagała o pomoc Henryka. Umówiono się, że Henryk Brodaty obejmie księstwo Krakowskie, małoletniemu zaś i jego matce odda Sandomierskie, i wyznaczy im mieszkanie w obronnym zamku, w Skale pod Krakowem. Rycerstwo, znienawidziwszy Konrada, przyjęło chętnie układ Grzymisławy z Henrykiem. Wywarł swą zemstę Konrad, najeżdżając pograniczne grody i włości, skłonił się atoli w końcu do zawiązania układów w Dańkowie i do zawarcia następnie przymierza w Płocku 1237 r. Umarł 1238 r. Henryk Brodaty; syn jego Henryk Pobożny objął księstwo Krakowskie. W tymże czasie (1239 r.) zaślubił B. Wstydliwy Kunegundę, królewnę węgierską, córkę Beli IV. Zapewne, z powodu młodocianego wieku nowożeńców, postawiono warunek przed ślubem, że do pewnego czasu mają żyć w odosobnieniu. Kunegunda, odznaczająca się życiem pełném poświęceń i ascetyczną pobożnością, nakłoniła męża do uczynienia ślubu czystości. W skutku onegoż postanowienia, nadano księciu przydomek Wstydliwego. Królewna wniosła w posagu znaczną na owe czasy summę 40,000 grzywien. Kiedy r. 1241 wkroczyli Tatarzy, pod dowództwem Batu-chana w Lubelską ziemię, znajdował się B., wraz z żoną i matką, w Sandomierzu. Zgromadził śpiesznie rycerstwo i wyruszył na spotkanie barbarzyńców. Towarzyszył mu Bolesław, syn Konrada, ks. mazowieckiego. Stoczono bój pod Opolem, ale szczupłe szeregi polskich rycerzy nie mogły ustać przed powodzią najezdników. Młodzi książeta ratowali się ucieczką. Nie wątpił B. o sprawie obrony, odesłał żonę wraz z matką do Krakowa i zwołał