niektórych kapituł synod r. 1621 ponowił ustawę sob. tryd. (s. 25 c. 6 de ref.), aby w rzeczach czysto kapitulnych biskupi żadnego nie brali udziału; co powtórzył ostatni synod prow. — Podług dawnego zwyczaju prowincji gniezn., biskup powinien dać dwie części na restaurację kościoła kated., a kapituła trzecią część (Const. prov. lib. 3 tit. de eccl. aedif. p. 234 i § Onera p. 236), kolegjaty i inne opuszczone kościoły powinien restaurować (syn. 1589). Nie może zabraniać kapitule zwiedzać dóbr stołowych biskupich (synod Maciejow. tit. de non alien. bon. i syn. Wężyka Petric. tit. de recis. bonor.). Na archidjakonów powinien przedstawiać zdolnych, nie tytularnych tylko doktorów, czyli patentowych, ale w rzeczy samej uczonych i prawych. W udzielaniu posad kapitulnych wybór osób zachować; nie dzieciom i mniej zdolnym, ale osobom życia dobrego i wyegzaminowanym dawać. W przeciwnym razie kapituły mogą mniej zdatnych do objęcia posady nie przypuścić, jeżeli nie okażą świadectwa z uniwersytetu, lub innego katolickiego zakładu, i zaświadczenia o dobrém sprawowaniu (synod r. 1589). — c) W celu powiększenia liczby duchowieństwa i zaprowadzenia w niém reformy, prawa synodalne obowiązywały biskupów do zakładania seminarjów (synod r. 1577 i 1589). Poprawę duchowieństwa w swych djecezjach mają przeprowadzać podług przepisów prawa kościelnego i ustaw prowincjonalnych, w duchu miłości i łagodności ojcowskiej, zaczynając od siebie i swych dworów, a potém stopniowo niższy kler, wykorzeniając pychę, chciwość, marnotrawstwo własności kościelnej i złe szafowanie ojcowizną ubogich, zaniedbane staranie o lud, i t. p.; karać za nieodmawianie pacierzy; w publicznych i większych występkach osoby duchowne upominać, zaklinać, strofować i poprawiać karność kościelną; przy kościołach kated. mieć więzienia dla występnych; nie wyrokować przed dokładném poznaniem sprawy; nikomu nie przeszkadzać w użyciu środków obrony (Const. prov. lib. 1 de off. ord. p. 79 i synod 1621 c. 7); nie być dla duchownych cierpkimi ani przykrymi, okazać się raczej pasterzami nie katami, i tak przewodniczyć, iżby nie zdali się panować (synod r. 1589); bronić od krzywd i ucisku ludzi świeckich (synod r. 1544 i 1589); nie pozwalać, aby egzaktorowie świeccy wybierali od duchowieństwa i podwładnych kościelnych subsidium, bo takich poborców sami biskupi naznaczać winni (bulla Sykstusa V Pastoralis); ani też bez zezwolenia Stolicy Apostolskiej zgadzać się na wybieranie od księży tego podatku nie mogą (Const. prov. lib. 3 tit. de modo solv. contrib. p. 218 tit. de immunit. p. 243); proboszczy i wszystkich beneficjatów, którzy z fundacji powinni rezydować przy kościołach, zmuszać do tego przez odejmowanie im dochodów, zachowując słuszne i należyte stopnie kary, aż do odebrania beneficjum; tym zaś, którzy otrzymali rzymskie dyspensy de non residendo, naznaczać zdolnych wikarjuszów i wyznaczyć im część dochodów (Const. prov. lib. 1 tit. de off. ord. § Et cum p. 73 i syn. 1589). Wiele beneficjów, zwłaszcza parafjalnych, jednej osobie nie dawać, a wszystkie raczej przez konkurs (sob. trid. s. 24 c. 18 de ref.) udzielać (synody r. 1527 i 1589). Podług bulli Leona X (Const. prov. lib. 4 tit. de privil.), wolno biskupom łączyć perpetuo vel ad vitam unius rectoris beneficia curata, z zezwoleniem patronów, jeśli dochody tak są szczupłe, iż nie wystarczą na przyzwoite utrzymanie jednego księdza. — Na egzamen mających przyjmować święcenia, w każdym czasie, a na konkurs, celem otrzymania beneficjum, tylko z synodu djecezjalnego co naj-
